Listeria bacterie: hoe kan je besmetting voorkomen?

Wat is de listeria bacterie?

Listeria is een verzamelnaam voor verschillende bacteriën. Er is één variant waar je ziek van kan worden, de listeria monocytogenes. Deze bacterie kan voedselvergiftiging veroorzaken. In medische termen heet deze vorm van voedselvergiftiging ook wel listeriose.

Tijdens je zwangerschap kan een besmetting met de listeria bacterie schadelijk zijn voor je ongeboren kindje. Het kan namelijk leiden tot een miskraam of vroeggeboorte. De kans dat je wordt besmet met listeria is erg klein, maar een besmetting kan wel heftige gevolgen hebben. Daarom is het verstandig om tijdens je zwangerschap extra alert te zijn bij de keuze van je voeding. Zo kan je contact met de bacterie vermijden.

Hoe kom je in contact met de listeria bacterie?

De listeria bacterie vind je op gekoelde producten die je niet opwarmt voor je ze eet. De bacterie komt het meest voor in dierlijke producten zoals rauwmelkse kaas, rauwe en kant-en-klaar gerookte vis, rauw ei en rauw vlees. Daarom wordt het aangeraden om deze etenswaren niet te eten tijdens je zwangerschap.

Kaas uit Nederlandse supermarkten is vrijwel nooit van rauwe melk gemaakt. Deze kan je dus gerust blijven eten. Let wel even op de verpakking. Wordt hierop vermeld ‘au lait cru’ of ‘gemaakt van rauwmelkse kaas’? Dan kan je de kaas beter overslaan. Vlees en vis mag je ook nog steeds, maar kies liever voor een goed verhitte variant. De listeria bacterie kan niet overleven op temperaturen boven de 70°C.

Ook plantaardige producten zoals voorgesneden salade en bakjes rauwkost kunnen listeriose veroorzaken als je ze te lang bewaard. Dit soort producten kan je na openen nog een dag bewaren in de koelkast.

Waar overleeft de listeria monocytogenes?

De bacterie vermenigvuldigt zich het snelst in een vochtige omgeving. Daarom kan hij in de koelkast en zelfs in de vriezer nog overleven. Koudere temperaturen vertragen wel de groei. Het kan daarom handig zijn om je koelkast op 4 graden te zetten in plaats van de standaard 7 graden.

Hoe ziek word je van de listeria bacterie?

Normaal gesproken heb je weinig klachten van een listeriabesmetting. Je kan je wat grieperig voelen of last hebben van je maag of darmen. Soms heb je nauwelijks klachten. Tijdens je zwangerschap kunnen de klachten iets erger zijn, maar meestal is dit voor jou niet gevaarlijk. Je kan wel last hebben van diarree.

Als jij besmet bent met de listeria bacterie, kan je deze via de placenta doorgeven aan je baby. Voor je ongeboren kindje kan de listeria bacterie ernstige gevolgen hebben. Vooral in de tweede helft van de zwangerschap kan een listeria besmetting namelijk leiden tot de volgende problemen:

• Miskraam
• Vroeggeboorte
• Overlijden in de baarmoeder
• Bloedvergiftiging direct na de geboorte
• Hersenvliesontsteking na de geboorte

Tips om besmetting met listeria te voorkomen

Om listeriose te voorkomen kan je tijdens je zwangerschap het beste risicoproducten vermijden. Verder kan je de volgende voorzorgsmaatregelen nemen:

• Goede hygiëne. Rauw vlees kan de listeria bacterie bevatten. Snijd dit liever op een aparte snijplank, zodat andere producten hiermee niet in aanraking komen. Was tussendoor goed je handen.
• Was groente zorgvuldig. Om het risico op besmetting zo klein mogelijk te houden, kan je ook extra opletten met groente. Was deze altijd uitgebreid voor je ze gebruikt, zeker als je ze rauw eet. Zo verklein je ook direct de kans op toxoplasmose, een andere voedselinfectie die tijdens je zwangerschap gevaarlijk is.
• Verhit risicoproducten. Wil je graag een stukje vlees of vis eten? Dat kan prima, zolang je het goed verhit. Let op dat het hele product door en door verhit is. Dit geldt ook voor kant-en-klaar maaltijden.
• Pas op met restjes. In restjes voedsel kan de listeria bacterie groeien. Zet ze dus snel in de koelkast en bewaar ze niet te lang. Ook is het slim om ze extra goed te verhitten voor je ze hergebruikt.
• Let op de houdbaarheidsdatum van eten. Eet voedsel niet meer als de houdbaarheidsdatum verstreken is.
• Geef bij restaurants aan dat je zwanger bent. De meeste restaurants weten goed wat je wel een niet kan eten als je zwanger bent. Laat het dus weten aan de bediening, dan kunnen sommige producten worden weggelaten of extra worden verhit.

Wat als je iets eet dat mogelijk listeria bevat?

Heb je onlangs iets gegeten dat mogelijk listeria bevat? Dan hoef je je niet direct zorgen te maken. De kans op listeriose is erg klein. Krijg je binnen acht weken griepverschijnselen en koorts? Neem dan contact op met je verloskundige of huisarts. Zij kunnen testen of je inderdaad besmet bent. Je wordt dan extra in de gaten gehouden. Bij een besmetting kan je behandeld worden met antibiotica via een infuus om te voorkomen dat je ongeboren kindje ook besmet raakt.