Spotting: wat is het en kan het kwaad?

Wat is spotting?

Spotting is de Engelse term voor bloedverlies buiten je menstruaties om. Ook tijdens je zwangerschap kan je last hebben van licht bloedverlies. Meestal duurt het bloedverlies één tot een paar dagen. Je herkent spotting aan de volgende kenmerken:

• Het komt op onverwachte momenten, buiten je menstruatie om.
• Soms treedt spotting na het vrijen op.
• Je verliest maar een klein beetje bloed.
• Het bloed is vaak wat donkerder dan menstruatiebloed.
• Je hebt geen of maar heel licht last van buikpijn.

Oorzaken van spotting

Spotting ontstaat meestal doordat je hormoonbalans ontregeld raakt. Hiervoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen. Ook zijn er enkele andere oorzaken die voor tussentijds bloedverlies kunnen zorgen. Het wordt niet bij iedereen duidelijk wat precies de oorzaak is. De volgende factoren kunnen voor spotting zorgen:

• Hormoonschommelingen. Je lichaam maakt de vrouwelijke geslachtshormonen oestrogeen en progesteron aan. De hoeveelheid van deze hormonen schommelt tijdens je menstruatiecyclus. Als dit te sterk gaat schommelen, kan je hormoonbalans ontregeld raken. Dit kan dat ervoor zorgen dat je buiten je menstruatie om een beetje bloed verliest.
• Anticonceptie. Wanneer je anticonceptie gebruikt, nemen hormonen je menstruatiecyclus ‘kunstmatig’ over. Vooral in de eerste maanden dat je anticonceptie gebruikt, kan dit spotting veroorzaken. Is dit na zes maanden nog niet over en vind je het erg hinderlijk? Vraag dan aan je huisarts of een andere vorm van anticonceptie beter bij jou past.
• Medicijngebruik. Bepaalde medicijnen kunnen voor spotting zorgen. Voorbeelden hiervan zijn ontstekingsremmers, zoals prednison. Ook bloedverdunners, schildkliermedicatie en hormoonpreparaten kunnen voor tussentijds bloedverlies zorgen.
• Een soa. Heb je onveilige seks gehad met iemand die een soa heeft? Dan is het mogelijk dat een soa zoals chlamydia of gonorroe de oorzaak is van spotting. Neem contact op met je huisarts of de GGD als je denkt dat dit het geval is. Zij kunnen je hier goed voor behandelen.
• Ovulatie. Ongeveer 3% van de vrouwen verliest een beetje bloed tijdens haar eisprong. Dit bloedverlies duurt een tot twee dagen.
• Innestelingsbloeding. Aan het begin van de zwangerschap kan een innestelingsbloeding de oorzaak zijn van je bloedverlies. Je kan dit herkennen aan de kleur (variërend van lichtroze tot donkerbruin), de kleine hoeveelheid bloed en de korte periode dat je bloed verliest.
• Een ontsteking. Een ontsteking in het kleine bekken (ook wel pelvic inflammatory disease genoemd) gaat vaak samen met spotting. Andere symptomen zijn koorts, buikpijn en veranderde ontlasting.
• Endometriose. Bij endometriose komen kleine delen van je baarmoederslijmvlies buiten je baarmoeder voor. Bij sommige vrouwen veroorzaakt dit spotting.
• Stress. Stress kan voor schommelingen in je hormooncyclus zorgen. Dit kan leiden tot bloedverlies buiten je menstruaties om.
• PCOS. Als je PCOS hebt, is je hormoonhuishouding verstoord. Hierdoor kan je een onregelmatige menstruatiecyclus hebben en tussendoor bloed verliezen.
• Een traagwerkende schildklier. In sommige gevallen is een langzaam werkende schildklier de oorzaak van tussentijds bloedverlies. Andere symptomen hiervan zijn onder andere vermoeidheid, spierpijn en gewichtstoename.
• Afwijkingen aan de baarmoedermond of -holte. Soms kan een afwijking aan je baarmoedermond of -holte spotting veroorzaken. Er bevindt zich bijvoorbeeld een wondje of een poliep, of er zitten afwijkende cellen. Dit kan, soms in combinatie met vrijen, bloedverlies veroorzaken.

Wat kan je doen bij tussentijds bloedverlies?

Soms gaat spotting vanzelf over. Voor andere vrouwen is een behandeling nodig. Welke behandeling dit is, hangt af van de oorzaak. Een poliep kan bijvoorbeeld weggehaald worden. Wanneer chlamydia of gonorroe de oorzaak is, heb je een antibioticakuur nodig.

Heb je last van tussentijds bloedverlies en weet je niet wat de oorzaak is? Neem dan altijd contact op met je huisarts. De kans is groot dat het bloedverlies een onschuldige oorzaak heeft. Toch kan spotting ook een teken zijn dat er meer aan de hand is. Daarom is het goed om dit met je huisarts te bespreken.

Het kan handig zijn om in je agenda of op een kalender bij te houden wanneer je bloed verliest en hoeveel. Zo wordt duidelijk wanneer in je menstruatiecyclus spotting optreedt. Deze informatie kan je huisarts helpen bij het bepalen van de oorzaak. Beantwoord dagelijks de volgende vragen:

• Heb je bloed verloren?
• Heb je vandaag seks gehad?
• Kwam het bloedverlies tijdens of na de seks, of op een ander moment?
• Gebruikte je vandaag de anticonceptiepil of andere medicijnen?

Spotting bij pilgebruik

Gebruik je de anticonceptiepil en slik je deze meerdere maanden achter elkaar door? Dan kan dit voor een doorbraakbloeding zorgen. Als je vaak je stopweek overslaat, vergroot dit de kans op een doorbraakbloeding. Regelmatig een stopweek inlassen kan in dat geval helpen.

Ook roken vergroot bij pilgebruik de kans op doorbraakbloedingen. Van de vrouwen die de pil slikken en roken heeft 23% last van spotting. Bij niet-rokende vrouwen die de pil gebruiken is dit 19%. Waarschijnlijk breken bepaalde stoffen in sigaretten oestrogeen sneller af. Dit zorgt mogelijk voor tussentijdse bloedingen. Het kan dus helpen om te stoppen met roken.

Gebruik je geen anticonceptie en heb je last van spotting? Dan kan het soms helpen om de anticonceptiepil te gaan gebruiken. Deze regelt je menstruatiecyclus op een kunstmatige manier. Dit kan er voor zorgen dat de tussentijdse bloedingen ophouden.

Wanneer naar de huisarts?

Meestal kan spotting geen kwaad. Toch is het goed om het door je dokter te laten controleren. Neem bij onderstaande klachten in ieder geval contact op met je huisarts. Deze maakt als het nodig is een uitstrijkje. Ook is het mogelijk dat hij je een chlamydia-test laat doen.

• Het bloedverlies wordt erger.
• De spotting gaat gepaard met buikpijn.
• Je verliest bloed na het vrijen.
• Je hebt naast bloedverlies ook koorts.
• Behalve bloedverlies heb je ook last van duizeligheid en/of snel blauwe plekken krijgen.
• Je bent eerder bij je huisarts geweest, maar je blijft last houden van spotting.
• Jij hebt of je partner heeft wisselende seksuele contacten, wat de kans op een soa vergroot.
• Je bent in de overgang en hebt last van spotting.
• Je maakt je zorgen.

Spotting tijdens je zwangerschap

Bloedverlies tijdens de zwangerschap komt regelmatig voor. Tussen de 20 en 40% van de vrouwen krijgt hiermee te maken. Meestal blijft het bloedverlies beperkt tot het eerste trimester van je zwangerschap.

Niet-alarmerend bloedverlies

Heb je last van licht bloedverlies en heb je het hartje van je baby al horen kloppen bij een echo? Dan is de kans groot dat het bloedverlies een onschuldige oorzaak heeft. Het bloeden ontstaat bijvoorbeeld door het innestelen van de bevruchte eicel of door een poliep. Deze oorzaken hebben geen invloed op je zwangerschap. Overleg voor de zekerheid met je verloskundige of een controle-echo nodig is.

Ook kan er sprake zijn van een pseudo-menstruatie. Dit komt voor wanneer je hersenen aan het begin van je zwangerschap nog te weinig van het hormoon hCG ontvangen hebben. Je lichaam heeft dan nog niet door dat je zwanger bent. Dit zorgt voor een pseudo-menstruatie op het moment dat je ongesteld zou moeten worden. Het verschil met een normale menstruatie is vaak duidelijk: het duurt korter en je bloedt minder. Een pseudo-menstruatie kan geen kwaad.

Alarmerend bloedverlies

In sommige gevallen kan bloedverlies tijdens je zwangerschap wel een teken zijn dat er iets mis is. Het kan bijvoorbeeld een aanwijzing zijn voor een miskraam. Heb je bloedverlies of buikpijn die heviger of anders is dan bij een menstruatie? Of heb je last van duizeligheid, zweten en het gevoel dat je gaat flauwvallen? Bel dan met spoed je huisarts of verloskundige. Deze symptomen kunnen namelijk wijzen op een miskraam.

Ook kan spotting wijzen op een EUG, oftewel een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Hierbij nestelt een eicel zich op een andere plek dan de baarmoeder. Dit zorgt er helaas voor dat het vruchtje niet levend geboren kan worden. Je kan een EUG herkennen aan onderstaande symptomen.

• Bloedverlies
• Hevige buikpijn (soms aan één kant van de buik)
• Pijn die uitstraalt naar je schouders, rug of bovenbenen
• (Gevoel van) flauwvallen
• Misselijkheid
• Bleekheid
• Bloeddrukdaling
• Verhoogde hartslag

Deze symptomen zijn soms lastig te onderscheiden van de klachten die bij een gewone zwangerschap horen. Toch is het goed om bij onderstaande punten contact op te nemen met je huisarts als je je zorgen maakt. Deze kan onderzoeken of er meer aan de hand is en je zo nodig doorverwijzen naar een gynaecoloog.