Uterus didelphys en andere baarmoedervormen

Wat is een aangeboren baarmoederafwijking?

Bij een aangeboren baarmoederafwijking wordt je baarmoeder niet goed gevormd tijdens de ontwikkeling. Dit gebeurt wanneer je nog een embryo bent in de buik van je moeder. Tijdens een normale ontwikkeling smelten twee buisachtige structuren samen om je baarmoeder te vormen. Helaas kan dit soms fout gaan. Dat leidt tot een afwijkende vorm van je baarmoeder. Ongeveer 4% van de vrouwen heeft zo’n afwijking aan haar baarmoeder.

Welke vormafwijkingen zijn er?

Tijdens de ontwikkeling van je baarmoeder kan het op verschillende momenten fout gaan. Hierdoor zijn er verschillende afwijkende baarmoedervormen. Hieronder staan de meest voorkomende (uterus betekent baarmoeder).

• Uterus didelphys
• Uterus septus
• Uterus bicornis
• Uterus unicornis
• Uterus arcuatus

Uterus didelphys

Bij een uterus didelphys heb je twee aparte baarmoeders en twee aparte baarmoederhalzen. Sommige mensen hebben zelfs twee vagina’s. Dit betekent dat er in de vagina een tussenschot zit waardoor je twee vaginakanalen hebt. Tijdens het vrijen kan dit voor pijn zorgen. Ook kan je merken dat je veel bloedverlies hebt als je ongesteld bent. Deze afwijkende vorm komt heel weinig voor.

Je kan een zwangerschap zonder problemen uitdragen zonder te weten dat je een uterus didelphys hebt. Deze baarmoederafwijking geeft namelijk minder vaak problemen dan andere baarmoedervormen. Het is bij deze vorm zelfs mogelijk om in beide baarmoeders een kindje te dragen. Die kunnen op verschillende momenten, maar wel vlak na elkaar verwekt zijn.

Uterus septus

Bij een uterus septus zit er een tussenschot in je baarmoederholte. De medische term voor ’tussenschot ‘is septum. Deze baarmoederafwijking komt het meeste voor. De dikte en lengte van het tussenschot kan verschillen per persoon. Het tussenschot kan kort zijn of doorlopen tot de baarmoederhals of zelfs tot in de vagina. Van alle afwijkende baarmoedervormen, heb je met een uterus septus de grootste kans op een miskraam of vroeggeboorte.

Uterus bicornis

Bij een uterus bicornis zit er een grote deuk in de baarmoeder waardoor je bijna twee aparte baarmoederholtes krijgt. Je baarmoeder lijkt hierdoor op een hartje. Het wordt daarom ook vaak de hartvormige baarmoeder genoemd. Je baarmoeder kan één baarmoederhals hebben (unicollis) of twee (bicollis). Een hartvormige baarmoeder kan een negatief gevolg hebben voor je zwangerschap. Je hebt een hogere kans op een miskraam of een vroeggeboorte.

Als je zwanger bent met een uterus bicornis, zit je kindje aan één kant. Je kan dit misschien merken doordat je je kindje maar aan één kant van je buik voelt zitten. Je buik kan er dan een beetje scheef uitzien, met een grotere bult aan één kant. Het is mogelijk om een tweeling te dragen met een baby in elke baarmoederholte. Deze kans is wel erg klein.

Uterus unicornis

Bij een uterus unicornis wordt één helft van de baarmoeder niet goed gevormd. Je hebt dan maar een halve baarmoeder met één eileider en eierstok. Deze baarmoedervorm wordt daarom ook weleens de banaanvormige baarmoeder genoemd. Met een uterus unicornis is het mogelijk om een zwangerschap te voldragen.

Uterus arcuatus

Bij een uterus arcuatus is de bovenkant van de baarmoeder, de fundus, lichtjes ingedeukt. Hierdoor is er een kleine bolling in je baarmoeder. Dit is een lichte afwijking. Daarom wordt deze vorm bijna gezien als een normale baarmoeder. Je hebt hierbij weinig tot geen klachten. Ook kan je een zwangerschap zonder problemen uitdragen. Als je toch een miskraam krijgt, ligt dat waarschijnlijk aan iets anders en niet aan de vorm van je baarmoeder.

Welke symptomen kan je hebben?

De symptomen die samengaan met een afwijkende baarmoedervorm vallen niet altijd meteen op. |Je kan bijvoorbeeld meer last hebben tijdens je menstruatie dan ‘normaal’. Daarnaast zijn er nog een aantal symptomen die kunnen voorkomen:

• Pijn bij het vrijen (dyspareunie)
• Een pijnlijke menstruatie, met name pijn rondom het bekken en heftige krampen
• Veel bloedverlies tijdens de menstruatie
• Bij twee vaginale kanalen: bloedverlies wanneer je een tampon draagt (die zit dan maar in één kanaal)

Niet iedereen met een afwijkende baarmoedervorm krijgt deze symptomen. Daarnaast is het ook mogelijk dat je hier wel last van had maar dit als ‘normaal’ ervaarde of als een heftige menstruatie. Dit verschilt per persoon. Hierdoor is het goed mogelijk dat je pas tijdens een zwangerschap erachter komt dat je een afwijkende baarmoedervorm hebt.

Hoe krijg je een diagnose?

Veel vrouwen weten pas dat ze een afwijkende baarmoedervorm hebben nadat ze één of meerdere keren een miskraam of vroeggeboorte hebben meegemaakt. Soms wordt het bij een echo ontdekt tijdens de zwangerschap. Er zijn verschillende onderzoeken om aan te tonen of je een afwijkende baarmoeder hebt:

• Een echo. Bij een echo kan de echoscopist de vorm van je baarmoeder zien. Zo kunnen ze vaststellen of die afwijkend is. Als je baarmoeder een andere vorm heeft, wordt er daarna nog aanvullend onderzoek gedaan om de precieze afwijking te bepalen. Dit kan een hysteroscopie of een kijkoperatie zijn.
• Een hysteroscopie. Dit is een kijkonderzoek van de baarmoeder. De gynaecoloog kijkt met een kleine kijkbuis met een camera erop in de baarmoeder. Zo kan je arts de vorm van je baarmoeder beter zien.
• Een kijkoperatie. Soms zal je arts een kijkoperatie voorstellen. Hierbij wordt er naar je baarmoeder gekeken via een kleine operatie. Er wordt een kleine snee in je buik gemaakt waardoor je gynaecoloog met een kleine camera van binnen je baarmoeder bekijkt.

De risico’s van een zwangerschap met een afwijkende baarmoeder

Door de afwijkende vorm kunnen er helaas veel dingen misgaan. Bij de meeste vormen is het moeilijk om een zwangerschap uit te dragen. Vooral bij een uterus septus of uterus bicornis bestaat een grote kans op problemen tijdens je zwangerschap. De volgende problemen kunnen ontstaan bij een afwijkende baarmoedervorm:

• Miskraam in het eerste trimester
• Miskraam in het tweede trimester
• (Extreem) Vroeggeboorte
• Stuitligging omdat de baby minder ruimte heeft om te bewegen
• Een keizersnede door dwars- of stuitligging
• Je baby kan kleiner of lichter zijn door de afwijkende vorm van je baarmoeder
• Bloedverlies na je bevalling
• Placentaloslating

Deze problemen komen minder vaak voor bij een uterus arcuatus, uterus didelphys en uterus unicornis.

Veel vrouwen met een afwijkende baarmoedervorm maken meerdere miskramen mee. Als je al eens een miskraam hebt gehad, is de kans groter dat dit nog een keer gebeurt. Dit kan heel moeilijk zijn en het is niet vreemd als je de moed verliest. Toch is het mogelijk om een zwangerschap te voldragen. Bij iedere afwijking wordt meer dan de helft van de zwangerschappen wel uitgedragen.

Behandeling

Er bestaan geen behandelingen met medicijnen. In sommige gevallen kan je geopereerd worden om je symptomen minder te maken. Ook vergroot dit je kans op een goede zwangerschap. Een operatie geeft je helaas geen zekerheid dat je een zwangerschap kan uitdragen. De behandeling verschilt per situatie.

Uterus septus

Bij een uterus septus kan het tussenschot weggehaald worden via een operatie. Een chirurg of gynaecoloog snijdt het tussenschot weg zodat je baarmoeder weer één holte is. Na zo’n operatie duurt het ongeveer twee maanden voordat je baarmoeder genezen is. Daarna kan je, in overleg met je dokter, weer proberen om zwanger te worden. De kans is groter dat een zwangerschap goed zal verlopen. Maar er is geen zekerheid dat je volgende zwangerschap zonder problemen verloopt.

Uterus bicornis

Met een uterus bicornis kan je in hele zeldzame gevallen geopereerd worden. Deze operatie heet metroplastiek. Hierbij wordt er van je baarmoeder weer één holte gemaakt. Dit is best een zware ingreep en je herstel duurt een aantal maanden. Het is niet goed bekend hoeveel groter je kans daarna is op een normale zwangerschap.

Uterus unicornis

Als je met een uterus unicornis veel last hebt van je menstruatie, kan je geopereerd worden. De helft die niet goed ontwikkeld is, wordt dan weggehaald. Dit kan je symptomen minder heftig maken. Ook zorgt dit er dan voor dat er geen eitje innestelt in de niet goed ontwikkelde baarmoederhelft.

Anticonceptie

Wil je een zwangerschap voorkomen? Als je baarmoeder de juiste vorm heeft, kan je vaak zonder problemen een spiraaltje laten zetten. Je kan voor het koperspiraaltje kiezen of het hormoonspiraaltje. Als je twee baarmoederholtes hebt, moet je twee spiraaltjes laten zetten.

Kies je voor het hormoonspiraaltje? Dan is de kans groter dat één spiraaltje genoeg is. Die zou genoeg hormonen moeten afgeven om goed te werken voor beide baarmoederholtes. Ook kan het hormoonspiraaltje helpen tegen veel bloedverlies en kan het je symptomen minder maken. Overleg met je arts wat de beste methode voor jou is.