Zindelijk worden kind

Wanneer kan je kind zindelijk worden?

Over het algemeen wordt aangenomen dat een kind onder de 18 maanden nog niet zindelijk kan worden. Hij krijgt namelijk pas later voldoende controle over zijn sluitspieren om plas en ontlasting te kunnen ophouden. Om zindelijk te kunnen worden moet hij ook het verband begrijpen tussen de aandrang voelen en het daadwerkelijk plassen of poepen. Voor de meeste kinderen is dit het geval als ze tussen de 2 en 3 jaar zijn.

Aan de volgende signalen kan je merken dat je kleine waarschijnlijk klaar is om zindelijk te worden. Je dreumes:

• Laat het zichtbaar aan zijn houding of expressie zien als hij zijn behoefte doet.
• Heeft steeds langer een droge luier (hij vindt een natte luier vervelend).
• Vindt zijn volle luier interessant.
• Geeft door gebaren of woordjes aan dat hij een volle luier heeft.
• Heeft interesse in de wc en wil weten wat daar gebeurt.

Niet alle experts zijn het overigens eens met de opvatting dat je kind pas zindelijk kan worden vanaf 18 maanden. Debby Mendelsohn is hier één van. Zij is auteur van het boek ‘Zindelijk maken is kinderspel’ en schreef voor ons het artikel Je kind vanaf 1 jaar uit de luiers.

Zindelijkheidstraining peuter

Je kleine zal niet spontaan op het potje gaan zitten, je zal hem bij dit proces moeten begeleiden. Dit wordt zindelijkheidstraining genoemd, hoewel training misschien niet helemaal het juiste woord is. Het gaat er meer om dat jouw kleine wordt geholpen en gestimuleerd bij het zindelijk worden.

Help je kind zindelijk worden door de volgende stappen te volgen:

1. Introduceer het potje

   Voor veel kinderen voelt een potje veiliger dan de wc. Daarnaast kan je dreumes zelfstandig op een potje gaan zitten, terwijl hij bij de wc nog hulp nodig heeft. Zet het potje bijvoorbeeld bij zijn speelgoed of op een andere vertrouwde plek, zodat hij eraan kan wennen. Laat je kind ook af en toe op het potje zitten, in eerste instantie kan dit met kleren aan. Probeer dit zo ongedwongen mogelijk te laten verlopen, dwing hem in ieder geval niet.

2. Geef het goede voorbeeld

   Peuters imiteren alles wat ze zien. Maak daar gebruik van! Ga zelf naar de wc en zet het potje ernaast. Leg uit wat je doet en waarom je dat daar doet.

3. Met vaste regelmaat de pot op

   Zet je kindje op regelmatige tijdstippen zonder broek en luier op het potje. Doe dit in het begin 1 keer per dag en bouw dit langzaam uit. Uiteindelijk kan je hem ongeveer iedere 2 uur op het potje zetten. Goede momenten hiervoor zijn vlak na het wakker worden en na de maaltijden. Houd je uk niet met tegenzin op het potje als hij niet plast.

4. Wees geduldig en geef complimenten

   Misschien begrijpt je kindje vrij snel wat hij moet doen, maar het kan ook een tijdje duren. Beloon hem (maar overdrijf niet) met een compliment, een knuffel of een sticker als hij een plasje in het potje doet. Als het niet lukt, blijf dan ook positief en geduldig. Als je dit niet doet, kan het averechts werken. Plassen lukt immers beter als je kindje ontspannen is.

5. Leg uit dat plas en poep in het potje hoort

   Als je kindje weer een volle luier heeft, leg dan op een positieve manier uit dat dit eigenlijk in het potje hoort. Zo begrijpt hij dat poep en plas daar hoort.

6. Vraag of hij moet plassen

   Als hij een paar keer op het potje geplast heeft, weet hij wat dit inhoudt. Vraag hem nu regelmatig of hij moet plassen. Op deze manier leert hij bewust om te gaan met het gevoel van een volle blaas.

Het verschilt per kind hoe lang het duurt voor de zindelijkheidstraining werkt. Zoals bij alle ontwikkelingen pakken sommige kinderen het heel snel op, terwijl andere er meer dan 3 maanden voor nodig hebben. Over het algemeen geldt: hoe jonger je kindje, hoe langer het duurt voor hij zindelijk is.

Hulpmiddelen toilet

Sla je liever het potje over? Of is je kindje simpelweg geïntrigeerd door de ‘grote’ wc? Dan kan hij natuurlijk ook zijn eerste plasjes doen op het toilet. Het gebruik van hulpmiddelen maakt dit wel een stuk makkelijker voor hem. De belangrijkste hulpmiddelen zijn:

• Een wc-bril-verkleiner, zodat je kindje niet in de wc zakt.
• Een voetenbankje / wc-opstapje, zodat je kindje zelf op het toilet kan gaan zitten. Daarnaast is dit wel zo comfortabel.

Deze hulpmiddelen kan je uiteraard ook gebruiken als je kleine na een tijdje van het potje naar de wc gaat. Daarnaast kan het motiverend werken voor je kind als je het toilet gezellig maakt, bijvoorbeeld met behulp van foto’s of tekeningen.

Wanneer zindelijk?

De meeste kinderen worden tussen de 2 en 3 jaar overdag zindelijk. Daarna kan het nog een half jaar tot een jaar duren voor je kind ook ’s nachts zindelijk is. Meisjes zijn gemiddeld een paar maanden eerder zindelijk dan jongens.

Dit geldt echter niet voor alle kinderen. Het ene kindje heeft het snel onder de knie, het andere is er veel later aan toe. Een kwart van de kinderen wordt pas volledig zindelijk nadat ze 4 zijn geworden.

Pas als je kindje 5 is, zijn alle organen die een rol spelen bij zindelijkheid volledig ontwikkeld. Je kan daarom pas vanaf die leeftijd echt verwachten dat je kindje overdag zindelijk is. Bedplassen komt nog wel regelmatig voor bij 5-jarigen. Pas als je kindje ouder is dan 6 en nog regelmatig in bed plast, is dit een reden om actie te ondernemen.

Handige tips voor zindelijk worden

Hoewel zindelijk worden een natuurlijk proces is, gaat het niet ieder kind even gemakkelijk af. Onderstaande tips kunnen helpen bij het zindelijk maken van jouw kind:

• De lente en vooral zomer zijn een praktische tijd om te beginnen met zindelijkheidstraining. Je peuter loopt dan toch vaak (half)naakt rond. Zo kan hij goed zien wat er gebeurt als hij zijn behoefte doet.
• Het is geen goed moment om te beginnen met zindelijkheidstraining als de omgeving van je kind niet stabiel is. Is er net een broertje of zusje geboren, gaan jullie verhuizen, is hij ziek of gaat hij voor het eerst naar de peuterspeelzaal? Wacht dan nog even, je kleine heeft al zijn energie nodig voor deze nieuwe situatie.
• Leer jongens, net als meisjes, zittend plassen. De bekkenbodemspieren kunnen het best ontspannen in hurkzit met de beentjes een beetje wijd, terwijl de voetjes goed gesteund worden.
• Zorg voor een potje dat voldoende steun aan de rug en voetjes van je kind geeft. Zo kan hij stabiel zitten.
• Ongelukjes horen erbij! Leren lopen gaat met vallen en opstaan, dit geldt ook voor zindelijk worden. Word bij een natte broek niet boos op je peuter, maar verschoon hem met een glimlach en leg uit wat er is gebeurd.
• Licht de kinderopvang of oppas in over de zindelijkheidstraining. Zij kunnen deze training overnemen als je er niet bent. Als dit niet gebeurt, is het verwarrend voor je kleine. Moet hij nu wel of niet op het potje plassen?
• Als je kindje redelijk zindelijk is, stel dan vaste regels in. Bijvoorbeeld dat hij altijd van voor naar achter zijn billen afveegt en na afloop zijn handen wast. Op deze manier krijgt een ‘toiletbezoek’ een vaste structuur.
• Een terugval kan gebeuren. Vaak heeft dit een oorzaak. Bijvoorbeeld een ziekte of een stressvolle gebeurtenis. Blijf in ieder geval positief, meestal gaat het vanzelf weer over. Structuur en regelmaat kunnen hierbij helpen.
• Als je kind maar niet zindelijk wil worden, kan je te vroeg zijn, maar het kan ook een medische oorzaak hebben. Als je dit vermoedt, ga dan met je kind naar de huisarts.

Volg de ontwikkeling van je kind via de peuterkalender >>