Help, mijn peuter wil niet slapen!

Je peuter heeft zijn slaap hard nodig om te groeien en zich te ontwikkelen. Maar je kleine actieveling heeft daar zelf geen boodschap aan en heeft helemaal geen zin om te gaan slapen. Veel kinderen maken zo’n periode door. Dat is niet erg, maar kan voor jou als ouder behoorlijk vermoeiend zijn. Wat kan je doen als je peuter niet wil slapen?

Hoeveel slaap heeft je peuter nodig?

Er zijn geen vaste regels voor het aantal uren slaap dat een peuter nodig heeft. De meeste peuters slapen iedere nacht zo’n 10 tot 12 uur. Bijna alle kindjes van 2 jaar (ongeveer 9 van de 10) slapen overdag ook nog 1 à 2 uur. Van de kinderen van 3 jaar doet ongeveer de helft nog een middagslaapje. Hoe laat het bedtijd is? Ook dat verschilt per peuter.

Slaapt je kindje wel genoeg?

Peuters ontwikkelen zich razendsnel. De hele dag zijn ze druk bezig met leren praten, klimmen, de wereld ontdekken, zelf eten en spelen. Daar hebben ze veel energie voor nodig. Die energie halen ze uit voeding en een goede nachtrust. Door goed naar je kindje te kijken, kan je zelf zien of hij wel genoeg slaapt.

Is je kindje vaak huilerig overdag? Ben je ’s ochtends een kwartier bezig voordat je peuter eindelijk wakker wordt? Wil je kindje vaak alleen bij jou op schoot ‘hangen’ in plaats van spelen? Dat kunnen allemaal signalen zijn dat je kindje te weinig slaap krijgt.

Waarom wil je peuter niet slapen?

Peuters willen om veel verschillende redenen niet gaan slapen ’s avonds. Misschien wil je peuter niet gaan slapen omdat het nog zo gezellig is, omdat hij nog geen afscheid wil nemen van de dag, omdat er een monster onder zijn bed zit, of omdat hij bang is voor nachtmerries. Veel peuters maken zo’n fase door. Het gaat vaak vanzelf weer over.

Wat kun je doen om je peuter wél te laten slapen?

De volgende tips kunnen je helpen als je peuter niet wil slapen. Zorg er wel voor dat je zeker weet dat er geen sprake is van een slaapprobleem of een medisch probleem. Als dit speelt, is er misschien andere hulp nodig.

Een vast dagritme

Peuters gedijen goed bij structuur en regelmaat. Zo weten ze wat ze kunnen verwachten. Sta iedere dag op (ongeveer) dezelfde tijd op, stel een vaste bedtijd in voor je peuter en houd iedere dag ongeveer dezelfde tijden aan voor eten, wassen en aankleden.

Een rustig einde van de dag

Doe het laatste half uur voor je peuter naar bed gaat geen drukke activiteiten meer. Zorg voor een rustige omgeving en laat hem niet naar beeldschermen kijken vlak voor bedtijd. Misschien wil je peuter nog even spelen, of kan je hem een boekje voorlezen. Zeg op tijd dat het bijna bedtijd is, zodat je peuter weet dat het einde van de dag eraan komt.

Een prettige slaapomgeving

Zorg dat je kindje het niet te warm of te koud heeft. Tussen de 16°C en 18°C is een fijne temperatuur om te kunnen slapen. Kijk ook of de gordijnen (vooral in de zomer) niet te veel licht doorlaten. Is het te donker? Laat dan het licht op de gang aan of zet een nachtlampje neer. Een knuffeltje in bed kan een veilig gevoel geven.

Een goed bedritueel

Kinderen vinden het fijn om de dag steeds ongeveer op dezelfde manier af te sluiten. Dat helpt ze om rustig te worden voor de nacht en geeft duidelijkheid. Zorg voor een vaste volgorde, bijvoorbeeld: wassen, pyjama aan, tandenpoetsen en daarna nog even voorlezen. Maak het bedritueel niet te lang, 20 tot 30 minuten is voldoende. Laat je smartphone in de huiskamer en zorg dat je alle aandacht hebt voor je kindje.

En als je peuter dan nog niet wil gaan slapen?

Heb je alle tips hierboven uitgevoerd, maar blijft je peuter roepen of huilen? Dan kan de stapjesmethode uitkomst bieden. Dit is één van de methoden die je kindje kan helpen beter te slapen.

De stapjesmethode

Deze methode wordt ook wel graduele uitdoving genoemd. Het werkt als volgt: eerst voer je bovenstaande tips uit en daarna kan je de volgende stappen volgen.

Als je welterusten gezegd hebt en je kind gaat huilen of roepen, ga je toch weg.
Blijf twee minuten weg en ga dan (als het huilen of roepen niet opgehouden is) terug naar je kind.
Blijf maximaal 1 minuut in de slaapkamer van je kindje, maar haal hem niet uit bed. Praat zo min mogelijk in de tijd dat je bij je peuter op de kamer bent, zodat het duidelijk is dat het slaaptijd is. Geef bijvoorbeeld alleen een aai over de bol en zeg ‘slaap lekker’.
Daarna ga je weer weg.
De tweede keer ga je na 4 minuten weer naar je kindje. Je troost hem weer even kort in het bedje, en gaat dan weer weg.
Wacht daarna steeds iets langer voordat je weer bij je kindje gaat kijken. Je maakt de ‘stapjes’ steeds groter. Als je dit een aantal avonden/nachten volhoudt, is de kans groot dat je kindje leert om zelf in slaap te vallen.

Het Nederlands Centrum voor Jeugdgezondheid (NCJ) heeft een handig schema gemaakt dat je kan gebruiken bij deze methode (doorscrollen tot halverwege de pagina).

Werkt deze methode niet bij jouw kleine nachtbraker? Bespreek het eens bij het consultatiebureau. Daar kennen ze meer methoden die kunnen helpen om jouw peuter lekker te laten slapen.

Extra tips als je peuter niet wil gaan slapen

Het kan een hele uitdaging zijn als je peuter niet wil slapen, zeker als dat ten koste gaat van je eigen nachtrust. Probeer toch de volgende punten in je achterhoofd te houden, en hopelijk komen jullie dan allemaal weer gauw aan je (nacht)rust toe: