Samen spelen met anderen: hoe leert je kindje dit?

Samen spelen: waarom is het belangrijk?

Door samen te spelen leert je peuter met andere kinderen omgaan. Hij leert rekening te houden met een ander, op zijn beurt te wachten en samen te werken. Ook merkt hij dat je elkaar kan helpen: je kan samen hogere torens bouwen en beter verstoppertje spelen dan alleen. Dit zijn de eerste stapjes richting vriendschap. Hij begrijpt steeds beter dat het leuk is om vriendjes en vriendinnetjes te hebben.

Wanneer leert je kind samen spelen?

0-2 jaar

Je baby, dreumes of jonge peuter is vooral op zichzelf gericht. De wereld draait om hem, hij heeft niet door dat anderen ook gevoelens en behoeftes hebben waar hij rekening mee kan houden. Dit kan zijn verstand nog niet bevatten.

Peuters spelen dan ook niet met elkaar, maar naast elkaar. Ze zitten in dezelfde ruimte, maar gaan op in hun eigen spel. Vanaf 2 jaar krijgt je kleine al meer interesse in anderen, maar nog steeds vanuit zijn eigen perspectief (dat kindje heeft leuk speelgoed, dat wil ik ook!).

3 jaar

Rond zijn derde levensjaar merk je dat je peuter steeds meer toenadering zoekt tot anderen. Samenspel is nog niet zijn doel, maar hij gaat er wel vaker mee akkoord. Dat zie je bijvoorbeeld als hij tegelijkertijd met een leeftijdsgenootje op een autogarage afloopt en ze dan maar beslissen om er allebei mee te spelen.

Het samenspel gaat op deze leeftijd nog wel gepaard met conflicten. Je 3-jarige vindt het moeilijk zich aan te passen aan wat iemand anders wil.

4 jaar

Vanaf 4 jaar zoekt je kind echt andere kinderen op om samen te spelen. Hij snapt nu dat je samen verder komt dan alleen en beleeft plezier aan samen spelen. Daarom kiest hij vaker bewust voor spelletjes waarvoor hij iemand anders nodig heeft. Ook beseft je 4-jarige steeds beter dat anderen ook gevoelens en wensen hebben waar hij rekening mee moet houden.

Wat kan je doen om samenspel te stimuleren?

Samen leren spelen is een ontwikkelingsproces. Naarmate je kind ouder wordt, leert hij het vanzelf. Maar dat betekent niet dat je als ouder niets kan doen. Het helpt om je kleine vanaf jonge leeftijd te begeleiden bij het samenspel.

Om samen te kunnen spelen moet je kindje zich in een ander verplaatsen. Hij moet leren de reactie en het gedrag van een ander kind te interpreteren en begrijpen. Daar kan jij hem bij helpen. Zo leert hij van jou de sociale regels die horen bij het samenspel.

Als samenspel niet vanzelf gaat

Als samen spelen moeilijk gaat, kan je hier met je peuter over te praten. Wat gebeurt er waardoor hij boos wordt? Waarom mag een ander niet met zijn speelgoed spelen? Je voert zo’n gesprek niet om je kindje op zijn nummer te zetten, maar om hem zelf te laten nadenken over wat er gebeurt in speelsituaties. Zo kan hij begrijpen waarom het samen spelen misloopt en leert hij wat hij de volgende keer anders kan doen.

Je kan je kleine helpen zich in een ander in te leven door vragen te stellen. ‘Hoe voel jij je, als iemand jouw brandweerauto afpakt en niet meer teruggeeft?’

Tips voor samen leren spelen

Voor je peuter is het een leerweg om samen te leren spelen. Word daarom niet boos als het een keer niet lukt, maar zie het als een proces. Naarmate je kind meer oefent, raakt hij steeds meer gewend aan het samenspel met andere kinderen. Een aantal tips om samen spelen te stimuleren:

• Speel zelf met je peuter en geef het goede voorbeeld. Laat hem wennen aan samenspel door met suggesties te komen. ‘Mama wil nu graag hiermee spelen.’ Zo leert je kindje in een veilige omgeving dat hij niet alles zelf hoeft te bepalen maar soms ook anderen kan volgen. En hij leert zijn behoeftes te benoemen omdat jij dat doet.
• Laat poppen en beren ‘meespelen’. Zij kunnen bijvoorbeeld ook een kopje thee drinken als je peuter dat (net alsof) doet.
• Organiseer speelafspraakjes. De enige manier waarop je peuter kan leren om samen te spelen, is door in contact te komen met andere kinderen. Dit gebeurt op de peuterspeelzaal of de kinderopvang, maar kan je ook stimuleren met speelafspraken. Houd de speelafspraak kort en nodig alleen kinderen uit van wie je weet dat er een klik is.
• Creëer situaties voor samenspel. Gebruik bijvoorbeeld een bordspel of bedenk een gezamenlijke knutselopdracht. Duidelijke regels geven houvast en dit kan je peuter weer kopiëren naar andere momenten van samenspel.
• Geef complimenten. Prijs je kind als hij uit zichzelf zijn speelgoed deelt of benoem het als je ziet dat hij samen met een ander speelt.
• Forceer niets. Dwing je peuter niet om speelgoed te delen als hij dit echt niet wil. Je kind zal zich hierdoor meer verzetten omdat hij het gevoel heeft zijn spullen te moeten afstaan. Bovendien kan je hem het gevoel geven dat je zijn gevoelens en behoeften niet serieus neemt.
• Leer je peuter dat ‘nee’ bij het leven hoort. Leg uit dat spulletjes soms van iemand anders zijn en dat je niet zomaar alles kan pakken. Je kindje mag altijd vragen of hij ergens mee mag spelen, maar als de ander ‘nee’ zegt, moet hij dat accepteren.
• Leer je kleine op zijn beurt wachten. Leg uit dat hij best mag spelen met speelgoed waar een ander mee bezig is, maar dat hij wel moet wachten tot dat kindje klaar is. Geef hem tot die tijd iets anders om mee te spelen.
• Grijp niet te snel in. Probeer het niet te snel te willen oplossen als er ruzie ontstaat. Laat je peuter het eerst zelf regelen. Anders leert hij dat zijn mama of papa altijd komt helpen bij conflicten.
• Wees niet te streng. Gebruik humor en lichtheid als je een conflict wil oplossen. Word niet boos, dan denkt je kind dat hij iets verkeerd heeft gedaan en raakt hij in de war. Door op een rustige manier uitleg te geven blijft een boodschap beter hangen.