Montessorischool: keuzevrijheid en zelfstandig werken

Kinderen werken met blokken op een montessorischool

Op de montessorischool is de insteek dat je kindje zelfstandig leert werken. Vanuit het gedachtegoed van de Italiaanse pedagoog Maria Montessori wordt onderwijs aangeboden dat de nieuwsgierigheid van je kleine aanspreekt. Wat is montessorionderwijs precies en past het bij jouw kind?

Wat is de montessorischool?

De montessorischool is een onderwijsvorm waarbij keuzevrijheid en zelfstandig werken voor de leerlingen centraal staan. De onderwijsvorm is ontworpen door de Italiaanse pedagoog Maria Montessori. Haar uitspraak ‘Help mij het zelf te doen’ vat de visie van de montessorischool goed samen.

Leerlingen krijgen taken die ze voor een bepaalde deadline moeten inleveren. Hiervoor krijgen de leerlingen speciaal lesmateriaal en kennis aangereikt waarmee ze zelfstandig aan de slag kunnen. Klassikaal wordt er bijna geen les gegeven.

Leerlingen zitten in de klas met meerdere leeftijdsgroepen. Op die manier zijn ze afwisselend de jongste en de oudste van de groep. Zo kunnen de kinderen van elkaar leren. Zijn er veel leerlingen? Dan worden soms drie leerjaren samengevoegd.

Montessorimateriaal

Speciaal aan de montessorischool is het lesmateriaal waarmee de kinderen werken. Deze sluit aan bij de fase waarin een kind zich bevindt. Het materiaal is van natuurlijk materiaal en doet beroep op een specifieke vaardigheid, zoals optellen of werkwoordspelling.

In de lagere klassen is dit vooral educatief speelgoed. Voor de oudere leerlingen is er speciaal reken- en taalmateriaal. Op die manier past het lesmateriaal zo goed mogelijk bij de uitdagingen waar je kindje op dat moment klaar voor is. Dit noem je de ‘gevoelige fase’. Je kind staat dan open om bepaalde vaardigheden aan te leren. Het materiaal is zo gemaakt dat je kind het zelf ziet als hij een fout maakt. Zo leert hij zichzelf te verbeteren.

Er is aandacht voor rekenen en taal. Daarnaast is er materiaal voor sociale ontwikkeling, zintuigen en wereldoriëntatie. Dit noemt het montessorionderwijs kosmisch onderwijs. Er is aandacht voor meer dan alleen het denken. Ook de plek van het kind in de maatschappij, de natuur en de wereld krijgen veel aandacht.

Een dag op de montessorischool

Aan het begin van de dag kiest je kindje met welke materialen hij wil werken. Van de leerkracht krijg hij verschillende taken op. Dit kunnen dag- of weektaken zijn. Je kind leert zelf te plannen hoe hij alle taken op tijd af kan hebben. In het begin helpt de leerkracht hem daarbij. Hoe ouder je kleine ouder wordt, hoe zelfstandiger hij aan het werk gaat.

In groepjes of zelfstandig gaan de kinderen vervolgens aan de slag met hun taken. De leerkracht is aanwezig om te helpen en te ondersteunen. Daarnaast leren de kinderen om hulp aan elkaar te vragen. Omdat de klassen gemengd zijn, kan een jonger kind advies vragen aan een oudere leerling.

Verschillen tussen de montessorischool en regulier onderwijs

De montessorischool valt onder het algemeen bijzonder onderwijs. Het verschilt dus van reguliere basisscholen. Hieronder vind je de grootste verschillen.

Zelfstandig werken. In het reguliere onderwijs is veel onderwijs klassikaal. Op de montessorischool komt klassikaal lesgeven nauwelijks voor. Kinderen werken alleen of in groepjes aan hun eigen taken.
Speciale materialen. Leerlingen in het montessorionderwijs werken met speciaal ontwikkelde lesmaterialen. Docenten volgen na de pabo een extra opleiding om hier zo goed mogelijk mee te leren werken.
Gemengde klassen. Kinderen zitten met meerdere leerjaren in de klas. Zo’n groep noem je een bouw. De docent blijft dus ook meerdere jaren bij dezelfde leerlingen.
Zelfevaluatie. Leerkrachten op een montessorischool verbeteren fouten van hun leerlingen minder dan op een reguliere school. Kinderen moeten eerst proberen hun eigen fouten te zien en op te lossen.
Lossere indeling. In een montessoriklas kunnen kinderen zich vrijer bewegen door het lokaal. Er liggen bijvoorbeeld kleedjes waarop kinderen op de vloer kunnen werken. Ze zitten dus niet de hele dag aan een tafeltje, zoals in het reguliere onderwijs vaak het geval is.

Aansluiting op de middelbare school

Er zijn maar weinig montessorischolen voor voortgezet onderwijs in Nederland. De kans is dus groot dat je kind doorstroomt naar een reguliere middelbare school. Het onderwijs op de montessorischool voldoet aan de standaarden van de onderwijsinspectie. Je kind heeft dus voldoende kennis om de middelbare school aan te kunnen. Wel kan het even wennen zijn om op een andere manier les te krijgen.

Waar kan je rekening mee houden?

Denk je erover om je kindje naar een montessorischool te laten gaan? Dan is het slim om de school van je keuze eens te bezoeken. Zo kan je de sfeer voelen en de leerkrachten vast ontmoeten. Verder kan je met de volgende punten rekening houden.

Opvoeding. Het montessori-onderwijs ervan uit dat opvoeding en leren samengaan. Het is dus belangrijk dat je als ouder achter de ideeën van zelfstandigheid staat die gelden in deze onderwijsvorm.
Ander huiswerk. Als ouder is het handig om je te verdiepen in de weektaken en de structuur op de montessorischool. Zo kan je je kind beter ondersteunen als hij op latere leeftijd huiswerkopdrachtjes meekrijgt.
Cijfers. Niet alle scholen in het montessorionderwijs werken met rapporten of Cito-toetsen. Je wordt wel op de hoogte gehouden van de ontwikkeling van je kind, maar niet met cijfers. Hecht je hier als ouder veel waarde aan, dan is het goed om hier rekening mee te houden.