Een kwallenbeet bij je kind: wat moet je doen?

Wat is een kwallenbeet?

Als je kind een kwallenbeet heeft, is hij gestoken door een tentakel van een kwal. Het goede woord is eigenlijk ‘kwallensteek’. Een kwal prikt namelijk met zijn tentakels en bijt dus niet. Met de tentakels verdedigt de kwal zichzelf tegen gevaar. Daarom zitten op de tentakels van de kwal netelcellen. Als de tentakel in contact komt met de huid, gaan de netelcellen kapot. Er komen gifstoffen uit de netelcellen en het gif kan in de huid terechtkomen. Vaak ontstaat er meteen een verandering op de plek van de beet. Dit kan best even pijn doen.

Symptomen van een kwallenbeet bij je kind

Een kwallenbeet kan best even schrikken zijn voor jou en je kind. De gifstoffen zorgen voor een prikkend of brandend gevoel. Het gevoel is het ergst bij het verlaten van het water. Dit komt doordat de netelcellen dan drogen. Het eerste half uur doet de beet het meeste pijn. Het lijkt op de pijn die je voelt bij het aanraken van een brandnetel. Hoe herken je een kwallenbeet bij je kind?

• Er komt een (rode) zwelling op de plek waar gestoken is
• De plek jeukt
• een brandende pijn
• De huid wordt rood
• Er komen langwerpige bultjes op de huid die lijken op netelroos

Is een kwallenbeet gevaarlijk?

In de Noordzee vind je verschillende soorten kwallen. Voorbeelden zijn de oorkwal, blauwe haarkwal, zeepaddenstoel en zeewesp. Bij geen van deze kwallen is een beet gevaarlijk. Let wel extra goed op als je in het buitenland bent. Daar kunnen wel dodelijke kwallensoorten voorkomen. Vooral tropische kwallen, zoals de Australische zeewesp en het Portugese oorlogsschip kunnen gevaarlijk zijn. Word jij of je kind gestoken door een kwal buiten Nederland? Zoek dan altijd hulp bij een plaatselijke arts.

In Nederland hoef je je dus niet snel zorgen te maken om een kwallenbeet bij je kind. Heel soms kan een Nederlandse kwallenbeet wel gevaarlijk zijn. Dit gebeurt wanneer je kind allergisch reageert op de beet. Bij een allergische reactie kan je de volgende klachten zien:

• Flauwvallen
• Hoesten
• Ademhalingsmoeilijkheden
• Misselijkheid en braken
• Duizeligheid
• Hoofdpijn

Merk je dit? Neem dan meteen contact op met de huisarts of bij ernstige zorgen 112.

EHBO: Een kwallenbeet behandelen

Het is slim om een kwallenbeet meteen te behandelen. Tijd voor een kleine les EHBO. Volg de volgende stappen als je kind de zee uit komt met een kwallenbeet:

1. Probeer rustig te blijven en stel je kind gerust

Als er geen allergische reactie komt, is er geen reden voor paniek. Als jij rustig blijft, zal je kind ook sneller rustig worden.

2. Wrijf niet over de plek

Wrijven kan de pijn juist erger maken. Probeer je kind uit te leggen om dit niet te doen.

3. Houd je kind nog even in het zoute water

Spoel de beet niet af met koud (kraan)water. Dit is zoet water en dat kan ervoor zorgen dat de netelcellen kapot gaan. De pijn kan dan erger worden. Het is beter om de plek nat te houden met zeewater. Is je kind niet meer in de buurt van de zee? Sla deze stap dan over.

4. Spoel daarna met heet water

De hitte zorgt ervoor dat de eiwitten in het gif afgebroken worden. Let op dat het water niet té heet is voor je kind. Je wil niet dat je kind een brandwond krijgt. Kan je niet aan heet water komen? Gebruik dan een een warmte- of koelkompres.

5. Verwijder eventuele resten

Er kunnen resten van de netelcellen of tentakel achterblijven op de huid. Deze kan je het beste weghalen met bijvoorbeeld de botte kant van een mes of een (bank)pas.

6. Smeren

Om de jeuk te verminderen zijn er verschillende crèmes te koop bij de drogist die geschikt zijn voor kinderen. De meeste anti-jeuk zalf werkt ook bij een kwallenbeet. Denk bijvoorbeeld aan zalf tegen insectenbeten.

Helpt urine tegen een kwallenbeet?

Je hebt vast weleens gehoord dat over de beet plassen kan helpen tegen de pijn. Dit is een fabel. Het kan de pijn zelfs erger maken. Deze actie leidt je kind vast even goed af, maar de pijn wordt er niet minder van. Van azijn wordt er ook gedacht dat het kan helpen tegen de pijn. Bij Nederlandse kwalsoorten werkt dit niet, het kan de pijn juist erger maken. Azijn kan bij sommige tropische kwallen wel goed werken.

Na de beet

Meestal verdwijnt de pijn vanzelf. Na een half uur is de pijn vaak al veel minder. Houdt de pijn langer aan dan 24 uur of wordt de pijn steeds erger? Neem dan contact op met je huisarts. Ook als je kind veel kwallenbeten heeft of is gestoken in de buurt van de mond, is het goed om advies te vragen bij de huisarts.

Tips

Om te voorkomen dat je kindje gestoken wordt door een kwal, kunnen de volgende tips helpen.

• Let op de windrichting. Bij aflandige wind is er een onderstroom richting strand die kwallen meeneemt. Het is dus handig om de windrichting te bekijken voordat je je handdoek neerlegt. Dan weet je of je extra moet opletten.
• Leer je kind iets over kwallen. Ook aangespoelde kwallen kunnen voor beten zorgen. Laat je kind foto’s zien van kwallen en leg uit dat je kind deze beter niet kan aanraken.