De neonatologie afdeling en de NICU: wat kan je verwachten?

Wat is een neonatologie afdeling?

Neonatologie betekent de ‘leer van pasgeborenen’. Neonaat betekent namelijk ‘pasgeboren baby’. Op een neonatologie afdeling worden pasgeboren baby’s met verschillende problemen verzorgd. Je baby kan hier worden opgenomen als hij te vroeg geboren is, te klein is voor de zwangerschapsduur, ziek geboren wordt of (mogelijk) een aangeboren aandoening heeft.

Op deze afdeling ligt je baby in sommige ziekenhuizen op een zaal met andere baby’s, in couveuses, warmtebedjes of soms gewone wiegjes. In veel ziekenhuizen zijn nu gelukkig ook moeder/kind kamers op de neonatologie afdeling en NICU. Je kan dan bij je baby slapen (inroomen) en 24/7 bij hem zijn.

Vaak staat er apparatuur om je kindje heen en lopen er snoertjes en slangetjes van hem naar de apparatuur. Veel baby’s hebben bijvoorbeeld plakkers op hun borst, die via kabeltjes aan een monitor zijn gekoppeld.

Met deze snoertjes en plakkers kunnen belangrijke waardes zoals de hartslag, ademhaling en het zuurstofgehalte goed in de gaten worden gehouden. Het is ook mogelijk dat je baby sondevoeding krijgt, een infuus heeft of ondersteund wordt bij het ademhalen.

De NICU

Heeft je kindje veel intensieve zorg nodig, bijvoorbeeld omdat hij beademd moet worden? Dan kan hij het beste verzorgd worden op een Neonatologische Intensive Care Unit, afgekort NICU. Dat is een gespecialiseerde afdeling voor ernstig zieke pasgeboren baby’s. Wordt je baby in een ziekenhuis zonder NICU-afdeling geboren en heeft hij wel deze zorg nodig? Dan wordt hij met een speciale ambulance overgeplaatst naar een ziekenhuis met NICU.

Je baby ligt op deze afdeling meestal in een couveuse. Naast een monitor staat er veel andere apparatuur rond je kindje. Bijvoorbeeld om te beademen, medicijnen via een infuus toe te dienen, de hersenfuncties te bewaken en de bloeddruk te ondersteunen. Het kan akelig zijn om je kleine tussen al dat hightech geweld te zien liggen.

In Nederland zijn veel ziekenhuizen met een neonatologie afdeling, maar er zijn slechts tien ziekenhuizen met een NICU. Dit zijn de acht academische ziekenhuizen, het Maxima Medisch Centrum (Veldhoven) en de Isalakliniek (Zwolle). Neonatologie afdelingen hebben vaak wel een medium care en high care.

High care

De high care is een tussenstap tussen de NICU en de medium care. Baby’s op de high care hebben vaak nog intensieve zorg nodig, maar zijn niet meer zo ziek dat ze op de NICU moeten liggen. Je baby ligt hier in een couveuse of warmtebedje. De hartslag, ademhaling, bloeddruk en het zuurstofgehalte worden nog bewaakt door een monitor.

Medium care

Bij medium care ligt je baby meestal in een gewone ziekenhuiswieg. In het begin ligt je kindje vaak nog aan een monitor. Zodra het beter gaat, wordt dit afgebouwd. De nadruk ligt op goed groeien, rust, voeding en comfort. Jij en je kindje worden in deze fase vaak voorbereid om naar huis te kunnen gaan.

In ziekenhuizen waar inroomen mogelijk is, zijn de high care en de medium care op dezelfde afdeling. Gaat het beter met je kindje? Dan verandert de intensiteit van zorg van ‘high’ naar ‘medium’, maar jullie houden dezelfde kamer. Je baby hoeft dan dus niet naar een andere afdeling.

Wanneer komt je baby op de neonatologie of de NICU?

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je baby op een neonatologie afdeling terechtkomt. Veelvoorkomende voorbeelden hiervan zijn:

• Een vroeggeboorte (prematuur)
• Een te laag geboortegewicht voor de zwangerschapsduur (dysmatuur)
• Zuurstoftekort tijdens de bevalling
• Een infectie
• Een aangeboren afwijking
• Ademhalingsproblemen waarvoor ondersteuning nodig is
• Problemen met de hartactiviteit of de bloeddruk
• Geelzucht waarvoor behandeling met speciale lampen nodig is
• Lage bloedsuikers die in de gaten gehouden moeten worden
• Antidepressivagebruik bij jou, waarvoor observatie van je kindje nodig is
• Meconium in het vruchtwater

Baby’s die op de NICU worden opgenomen, kunnen bijvoorbeeld de volgende problemen hebben:

• Een neurologische aandoening
• Ernstige longproblemen
• Een extreme vroeggeboorte (voor 32 weken geboren)
• Ernstige aangeboren afwijkingen

Afhankelijk van de ernst van de problemen komt je baby op de neonatologie of de NICU te liggen. Zijn er bijvoorbeeld ademhalingsproblemen waar ondersteuning voor nodig is, maar kan je kindje wel zelf ademhalen? Dan kan hij op de neonatologie afdeling terecht. Als de ademhaling zo verstoord is dat deze geheel overgenomen moet worden, dan komt hij op de NICU.

De zorg op een neonatologie afdeling

Op de afdeling zorgen verpleegkundigen en artsen voor je kindje. Bij de zorg op deze afdeling zijn een aantal punten belangrijk.

Rust

Je kindje heeft veel rust nodig. Prikkels geven hem stress en dit kost energie. Op de afdeling zijn heel wat prikkels. Denk maar eens aan al die alarmen van de monitors. Toch probeert het personeel op de afdeling zoveel mogelijk rust voor je baby te creëren. Daarom zijn er bijvoorbeeld vaste bezoektijden en mogen er niet te veel mensen tegelijkertijd op de zaal komen.

Als jullie in een moeder/kind kamer verblijven, heb je hier meestal meer vrijheid in. Toch is het goed voor je baby om niet te veel bezoek tegelijkertijd te ontvangen en de dagen rustig te houden.

Hygiëne

Op de neonatologie liggen kwetsbare baby’s. Hygiëne is erg belangrijk om te voorkomen dat je baby besmet wordt met virussen of bacteriën. Daarom moet iedereen die de afdeling op komt zijn of haar handen reinigen met handalcohol. Ook wordt je verzocht je horloge en sieraden af te doen. Zijn je handen zichtbaar vies? Dan moet je ze eerst met zeep wassen.

Knuffels zijn gezellig voor je baby, maar ze zijn niet hygiënisch. Meestal zijn deze niet toegestaan in het bedje van je baby.

Contact met je baby

Een goede hechting tussen je kindje en jullie is belangrijk en bovendien positief voor zijn gezondheid. Wanneer je baby in een couveuse ligt, is het moeilijker om nauw contact met je baby te hebben. Gelukkig doet de verpleging er alles aan om ervoor te zorgen dat dit toch kan. Als de gezondheid van je kindje het toelaat, kan je hem in alleen een luier op je blote huid nemen en samen knuffelen.

Dit wordt ook wel buidelen of kangoeroeën genoemd. Het huid-op-huidcontact verlaagt stress, stimuleert een succesvolle borstvoeding en laat de band tussen jullie sneller groeien.

Familiegerichte zorg

Een opname op de neonatologie of NICU is heftig om mee te maken. Je kindje heeft op dit moment meer zorg nodig dan jullie hem kunnen bieden. Hierdoor kan je het gevoel hebben dat je de controle kwijt bent en kan je je onzeker voelen over je ouderrol.

Het personeel op de afdeling weet dat je deze gevoelens kan hebben. Daarom proberen ze jou en je partner zoveel mogelijk te betrekken bij de verzorging van je baby. De verpleging laat jou zoveel mogelijk zelf doen en ondersteunt je in je rol als ouder. Ook letten zij hierbij op de ontwikkeling van je kind en welke signalen hij geeft. Iedereen doet zijn best om stress bij jou en je kindje te verminderen.

Bezoek

Als ouders zijn jullie altijd welkom. Je mag komen wanneer je wil, ook al is het midden in de nacht. De verpleegkundigen vinden het wel prettig als je hen laat weten wat je plan is. Voor ander bezoek gelden vaak bezoekregels op de neonatologie afdeling. Familie en vrienden zijn welkom op vaste bezoektijden en alleen met een van jullie samen.

Meestal mag je per keer een of twee mensen mee naar binnen nemen en mag je één keer wisselen. Dit lijkt misschien streng, maar het is belangrijk voor de rust van je kindje.

Heb je nog andere kinderen? De broertjes en zusjes van je baby mogen natuurlijk ook langskomen. Overleg dit wel even met de verpleegkundige. Omdat jonge kinderen mogelijk kinderziektes bij zich dragen, stelt de verpleegkundige eerst wat vragen. Zo weet je zeker dat je baby geen risico loopt.

Ronald McDonald huis

Je bent waarschijnlijk het liefst continu dichtbij je baby. Als je niet dichtbij het ziekenhuis woont, kan dit lastig zijn. Gelukkig hebben veel ziekenhuizen met een NICU een Ronald McDonald Huis in de buurt. Hier kan je logeren tijdens de opname van je kind, zodat je toch dichtbij bent. Is je kind ernstig ziek is en/of moet je ver reizen om bij je kind te kunnen zijn? Dan kom je in aanmerking voor een kamer.

Lees meer over de Ronald McDonald huizen en de mogelijkheden om een kamer te krijgen.

Naar huis

Er zijn een aantal dingen die goed moeten blijven gaan voordat je kindje naar huis mag:

• De hartslag en het zuurstofgehalte moeten stabiel zijn
• Je baby moet zichzelf op temperatuur kunnen houden
• Hij moet (grotendeels) zijn voeding zelf kunnen drinken
• Het gewicht van je kindje is minimaal 2 kg

Als je kindje naar huis mag, is dat natuurlijk heel fijn. Maar het kan ook best spannend zijn om ineens volledig zelfstandig je baby te verzorgen. Gelukkig bereidt de verpleging je hier goed op voor. Sommige neonatologie afdelingen hebben zelfs een soort ‘overgangskamer’ waar je een nacht kan oefenen. Je doet dan alles zelf, maar de verpleegkundigen zijn nog in de buurt.

Tips bij een baby op de neonatologie afdeling

Een opname op de neonatologie afdeling is een intense gebeurtenis, zowel voor je kindje als voor jou. De volgende tips kunnen je helpen om deze zware periode goed door te komen.

• Sta open voor hulp. Je gaat door een heftige periode. Hulp van een maatschappelijk werker of psycholoog kan je helpen om grip op je gevoelens te krijgen in deze tijd. Dit wordt je vanuit de afdeling aangeboden. Sla het niet direct af, maar kijk wat dit voor jou kan betekenen.
• Zorg voor goed contact met de verpleegkundigen. De verpleegkundigen zijn je eerste aanspreekpunt op de afdeling. Een prettig contact met de vaste verzorgers van je baby maakt de ziekenhuisopname prettiger.
• Aandacht voor de rest van het gezin. Heb je nog andere kinderen? Voor hen is het ook een heftige periode. Probeer af en toe tijd voor hen en je partner vrij te maken, zodat jullie even samen kunnen ontspannen. Speel bijvoorbeeld een spelletje of maak een wandeling samen.
• Schrijf dingen op. Het kan voor je verwerking helpen om op te schrijven wat er gebeurt en hoe je je voelt. Dit kan ook handig zijn om het overzicht te houden van alle gebeurtenissen rondom je kind. Schrijf daarnaast je vragen voor de artsen op, dan vergeet je niks.
• Lotgenotencontact. Het kan fijn zijn om te praten met ouders die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt. Jullie ervaring is misschien net wat anders, maar je deelt dezelfde angsten en zorgen. Via het forum kan je lotgenoten vinden, maar ook via verenigingen voor ouders van kinderen die ziek of te vroeg geboren zijn, bijvoorbeeld de vereniging Care4Neo. Op de afdeling loopt ook vaak een contactpersoon rond die je de weg kan wijzen naar lotgenotencontact.

Bekijk meer tips in het artikel ‘papa en mama worden van een ziek kindje’