Een verzakking van je baarmoeder: wat is het?

Wat is een baarmoederverzakking?

Bij een baarmoederverzakking verliest de baarmoeder haar steun in het bekken. Wanneer deze steun weg is, zakt de baarmoeder naar beneden. Dit kan voor een vervelend gevoel en andere klachten zorgen. Het is daarom goed om op tijd naar de huisarts te gaan als je merkt dat iets niet goed voelt rondom je vagina.

De verschillende stadia

Een baarmoederverzakking is niet altijd even erg. Het hangt ervan af hoe zeer de baarmoeder verzakt is. Dokters hebben verzakkingen daarom in verschillende stadia ingedeeld. Bij de diagnose wordt vastgesteld welk stadium verzakking je hebt.

• Stadium 1: een lichte verzakking waarbij je meestal geen klachten hebt
• Stadium 2: een grotere verzakking die met persen niet voorbij de ingang van de vagina gaat
• Stadium 3: een grote verzakking die met persen wel voorbij de ingang van de vagina gaat
• Stadium 4: een grote verzakking die ook zonder persen voorbij de ingang van de vagina gaat

Hoe ontstaat een baarmoederverzakking?

Je baarmoeder en andere organen in de onderbuik worden op hun plek gehouden door spieren, banden en bindweefsel. De banden en spieren houden je bekkenbodem sterk en stevig. Tijdens je zwangerschap is de druk op je bekkenbodem erg groot. Ook zorgt het hormoon relaxine ervoor dat je spieren en banden slapper worden. Zo bereid je lichaam zich voor op de bevalling. Het maakt de bevalling makkelijker. Het nadeel is dat je organen wat minder goed ondersteund worden. Hierdoor is het mogelijk dat je baarmoeder na de bevalling naar beneden zakt.

Een baarmoederverzakking kan voorkomen bij vrouwen die net bevallen zijn. In Nederland krijgt ongeveer 15 procent van de vrouwen die bevallen is van een kind last van een verzakking. Naast een bevalling zijn er ook andere factoren die de kans op een verzakking groter maken.

• Ouderdom. Met de leeftijd worden je banden, spieren en het bindweefsel slapper. Ook de overgang speelt hierbij een grote rol. De kans op verzakking neemt daardoor toe boven de 45 jaar. Vanaf die leeftijd krijgen ongeveer 4 op de 10 vrouwen hiermee te maken.
• Zwaar lichamelijk werk. Bij zwaar werk, bijvoorbeeld waarbij je veel tilt, is de druk op de bekkenbodem erg groot. Hierdoor kunnen de spieren en banden in de bekkenbodem zwakker worden.
• Overgewicht. Ook overgewicht geeft veel druk op de bekkenbodemspieren. Hierdoor kunnen zij zwakker worden of beschadigen. Dit kan leiden tot een verzakking.
• Hevig hoesten en persen. Bij hevig of chronisch hoesten en door hard te persen komt er ook een grote druk op je bekkenbodem te staan. Hierdoor wordt de kans op een verzakking groter.
• Aangeboren afwijking. Bij een aangeboren bindweefselziekte is het bindweefsel vaak zwakker. Een verzakking kan dan makkelijker ontstaan.

De symptomen van een baarmoederverzakking

Een baarmoederverzakking in het eerste stadium geeft geen pijn of klachten. Maar een wat ergere vorm kan wel voor vervelende klachten zorgen. Dit kan je merken als je een baarmoederverzakking hebt:

• Je hebt een zwaar gevoel in of rondom je vagina, alsof er iets naar buiten komt
• Je ziet of voelt iets zitten bij de ingang van je vagina
• Het voelt alsof er een zachte bal tussen je benen zit
• Zitten, lopen of fietsen doet pijn of geeft een vervelend gevoel
• Je hebt een zeurend gevoel of pijn in de buik, liezen en/of onderrug
• Plassen gaat moeilijk of je hebt veel last van blaasontstekingen
• Je hebt last van obstipatie
• Vrijen voelt anders of zelfs onprettig

Er zijn verschillende soorten verzakkingen. Deze geven vaak dezelfde soort symptomen. Als je een voorwandverzakking hebt zal je merken dat je vooral meer klachten hebt rondom het plassen. Met een achterwand- of endeldarmverzakking heb je waarschijnlijk meer klachten rondom de stoelgang.

De verschillende vormen verzakkingen

Een verzakking kan niet alleen bij de baarmoeder gebeuren. Andere organen in je bekken kunnen ook verzakken, zoals de blaas en de endeldarm (het laatste stukje van je dikke darm). De volgende soorten verzakkingen komen het vaakst voor:

• Voorwandverzakking. De voorwand van de vagina zit tegen de plasbuis en blaas aan. Bij een voorwandverzakking is de voorkant van de vagina naar beneden gezakt waardoor ook de blaas ook kan verzakken.
• Baarmoederverzakking. De baarmoeder is naar beneden gezakt. In sommige gevallen zakt de baarmoeder tot in het vaginakanaal.
• Achterwandverzakking. De achterwand van de vagina grenst met de wand van de endeldarm. Bij een achterwandverzakking is de achterkant van de vagina naar beneden gezakt. Vaak is het laatste stukje van de endeldarm ook mee gezakt.
• Endeldarmverzakking. Een deel van de endeldarm is verzakt. Deze kan via de anus naar buiten komen. Dit wordt een rectumprolaps genoemd en is anders dan de achterwandverzakking.
• Vaginatopverzakking. Dit gebeurt meestal bij vrouwen waarbij de baarmoeder verwijderd is. De vaginawand heeft dan minder steun waardoor de bovenkant van de vagina kan verzakken.

Hoe krijg je een diagnose?

Voel je druk of een bal tussen je benen? Ga dan langs de huisarts om te kijken of je een verzakking hebt en in welk stadium. Eerst stelt de arts je vragen, daarna doet de arts een (inwendig) onderzoek. Je huisarts kijkt met een spreider in je vagina om de verzakking goed te kunnen zien. Als het nodig is kan je verwezen worden naar de gynaecoloog. Deze herhaalt het inwendig onderzoek van de vagina. Ook doet de gynaecoloog vaak een vaginale echo om de binnenkant van de buikholte te kunnen zien. Dit helpt bij het bepalen van het stadium.

Behandeling bij een verzakking van je baarmoeder

Sommige mensen ervaren geen klachten bij een verzakking. Als dit bij jou het geval is, hoef je er niks tegen te doen. Een verzakking van je baarmoeder is in principe niet erg. Maar om te voorkomen dat het erger wordt, kan je met een bekkenfysiotherapeut oefeningen doen om je bekkenbodem te trainen.

Als je wel veel last hebt van de verzakking, is het fijn om er wat aan te laten doen. Er zijn meerdere manieren om een baarmoederverzakking te behandelen.

• Oefeningen om je bekkenbodem te trainen. Een bekkenfysiotherapeut bekijkt samen met jou hoe je je bekkenbodem sterker kan maken. Je krijgt oefeningen om je bekkenbodemspieren te trainen.
• Een ring (pessarium). Soms zal de arts je een ring of pessarium voorschrijven. Deze stop je in je vagina. De ring houdt alle organen op de juiste plek. Deze behandeling is niet voor iedereen geschikt, maar voor sommige vrouwen helpt het goed. De ring kan op maat gemaakt worden zodat die goed in je vagina past. Deze behandeling wordt soms tijdelijk gebruikt wanneer je op een operatie wacht.
• Een operatie. Als je ernstige klachten hebt of een erge vorm van de verzakking, kan je geopereerd worden. Het hangt van de soort verzakking af welke operatie het beste is voor jou. Samen met je gynaecoloog bespreek je wat de operatie inhoudt.

Onderzoek van RadboudUMC en Isala laat zien dat een behandeling voor baarmoederverzakking verschillende effecten kan hebben. Niet elke behandeling past bij iedereen. Daarom is het bij deze aandoening extra belangrijk om een persoonlijk behandelplan te krijgen.

Tips om een verzakking te voorkomen

Je kan een baarmoederverzakking of andere verzakkingen niet helemaal voorkomen. Met deze tips verklein je wel de kans op een verzakking van je baarmoeder of andere organen.

• Train je bekkenbodemspieren. Door je bekkenbodem goed te trainen maak je ze sterker. Hierdoor is de kans dat je organen verzakken kleiner. Je kan dit doen door online video’s op te zoeken of beter nog, langs een bekkenfysiotherapeut te gaan.
• Train de spieren rondom je bekkenbodem. In je lichaam hangt alles met elkaar samen. Daarom is het ook goed om andere spieren zoals je benen, heupen, buik en rug te trainen. Je bekken wordt makkelijker sterker als alle spieren eromheen ook sterk zijn.
• Zorg voor een goede stoelgang. Door veel vezels te eten en genoeg te drinken houd je je poep zacht. Ook veel bewegen helpt hierbij. Dit zorgt voor een soepele stoelgang waarbij je niet hard hoeft te persen. Zo verlicht je de druk op je bekkenbodemspieren.
• Zorg voor een gezonde levensstijl. Een gezond gewicht proberen te krijgen, niet roken en genoeg bewegen zorgen voor een gezonde leefstijl. Op deze manier verklein je de druk op je bekken. Hierdoor wordt de kans op een verzakking kleiner.
• Til niet te zwaar. Probeer vooral na je bevalling niet te vaak zware dingen te tillen (je baby is geen probleem). Dit zorgt voor een grote druk op je bekkenbodem. Als je tilt, doe dit dan vanuit je knieën. Het is handig om te leren hoe je je buikspieren moet gebruiken om grote druk te voorkomen.