Morning-afterpil: een noodpil om een zwangerschap te voorkomen

Wat is de morning-afterpil?

De morning-afterpil is een noodpil en slik je nadat je onbedoeld onveilige seks hebt gehad of als de normale anticonceptie zijn werk niet heeft gedaan. De pil verkleint de kans op een zwangerschap als je hem binnen 72 tot 120 uur na de seks (afhankelijk van de soort pil) inneemt.

Hoe werkt de morning-afterpil?

De werkzame stof in de morning-afterpil (progestageen) lijkt op het lichaamseigen hormoon progesteron, maar werkt net iets anders. Waar jouw eigen hormoon juist een zwangerschap voorbereidt, zorgt het progestageen ervoor dat een zwangerschap wordt voorkomen. Het stelt een eisprong namelijk uit, of blokkeert hem, zodat zaadcellen de eicel niet kunnen bevruchten. Anders dan er soms beweerd wordt, is een morning-afterpil dus géén abortuspil. Als de innesteling al heeft plaatsgevonden, heeft hij namelijk geen effect meer.

De morning-afterpil is alleen bedoeld als laatste redmiddel, omdat hij de ovulatie maar tijdelijk uitstelt. Hij is dus niet geschikt om standaard anticonceptie, zoals de pil of spiraal, te vervangen. Bovendien is het verstandig om bij de volgende vrijpartij weer een anticonceptiemiddel te gebruiken.

Welke soorten zijn er?

De meest bekende merken zijn NorLevo en EllaOne. Beide zijn online verkrijgbaar en zonder recept te koop bij de drogist en apotheek.

Bijwerkingen

Het progestageen in de morning-afterpil kan voor een aantal bijwerkingen zorgen. De volgende komen bij 10% tot 30% van de vrouwen voor:

• Misselijkheid en buikpijn, soms met overgeven. Dit verdwijnt meestal binnen 2 dagen.
• Vermoeidheid, hoofdpijn en duizeligheid. Deze klachten verdwijnen ook meestal binnen 2 dagen.
• Pijnlijke of gespannen borsten. Dit kan de rest van je menstruatiecyclus aanhouden.
• Vaginaal bloedverlies buiten je menstruatie of stopweek van de pil om. Ook kan je menstruatie eerder of later komen dan je gewend bent.

Bij minder dan 1% van de vrouwen kunnen ook de volgende bijwerkingen optreden:

• Zwelling van de keelholte en het gezicht, huiduitslag en galbulten. Dit betekent dat je overgevoelig bent voor de morning-afterpil. Raadpleeg in dit geval je huisarts.
• Stemmingswisselingen of andere psychische klachten.
• Blaasontsteking.
• Vette huid en acne.

Heb je (veel) last van bovenstaande bijwerkingen? Raadpleeg dan je huisarts.

Betrouwbaarheid van de morning-afterpil

De betrouwbaarheid van de morning-afterpil hangt sterk samen met wanneer je hem inneemt en in welk punt van je menstruatiecyclus je dan zit. Over het algemeen geldt: hoe sneller je de morning-afterpil inneemt nadat je onbeschermde seks hebt gehad, hoe beter. De pil moet namelijk de ovulatie uitstellen, maar kan dit niet doen als de eisprong al heeft plaatsgevonden. Met andere woorden: de morning-afterpil werkt niet als de eisprong al is geweest.

Het zwangerschapsrisico bij de NorLevo-pil en EllaOne is bij beide 0,5% als je de pil binnen 12 uur inneemt. Hierna neemt de betrouwbaarheid flink af. De EllaOne werkt iets effectiever dan de NorLevo en werkt ook op je twee meest vruchtbare dagen, zoals in onderstaand schema te zien is:

Let na het gebruik van de morning-afterpil goed op je menstruatie. Is hij lichter dan normaal of word je niet ongesteld? Doe dan voor de zekerheid een zwangerschapstest. Is deze negatief, maar blijft je menstruatie uit? Doe de test dan een week later opnieuw.

Te laat met innemen, wat nu?

Als je de NorLevo niet binnen 72 uur hebt geslikt, kan je altijd nog de EllaOne proberen. Een betrouwbaarder alternatief is een ‘morning-afterspiraaltje’. Je gebruikt dan de koperspiraal als noodmiddel en voorkomt dat een bevruchte eicel zich kan innestelen in de baarmoeder. Je kan de spiraal tot 5 dagen nadat je onveilige seks hebt gehad, laten plaatsen door een arts.

Ben je te laat met de EllaOne én de morning-afterspiraal? Dan kan je niets meer doen behalve afwachten of je zwanger bent of niet.

Zwanger (worden) na de morning-afterpil

Het gebruik van de morning-afterpil is ongevaarlijk en heeft geen invloed op je vruchtbaarheid. De pil stelt de ovulatie slechts tijdelijk uit, dus in principe zou je na gebruik alweer zwanger kunnen raken. Daarom is het belangrijk om een extra anticonceptiemiddel te gebruiken als je niet zwanger wilt worden.

Ben je zwanger geworden na de morning-afterpil? De kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is dan iets groter, maar nog steeds klein. Over het algemeen is het gebruik van de NorLevo ongevaarlijk voor je ongeboren baby. Van de EllaOne zijn de mogelijke (schadelijke) effecten niet bekend.

Borstvoeding

Het progestageen in de morning-afterpil kan in je borstvoeding terechtkomen. Overleg daarom met je arts of apotheker als je van plan bent deze noodanticonceptie te gebruiken en je borstvoeding geeft. Meestal wordt je aangeraden om nog een voeding te geven voordat je de pil inneemt en de melk daarna af te kolven en weg te gooien. Bij de NorLevo kan je na 8 uur weer normaal borstvoeding geven. Bij de EllaOne is dit 1 week.

Niet geschikt voor…

De morning-afterpil is niet gevaarlijk en ook niet ongezond. Toch zijn er vrouwen die hem beter niet, of anders, kunnen gebruiken. Dit is het geval als je:

• medicijnen tegen hiv, tuberculose of epilepsie slikt of in de afgelopen 4 weken hebt geslikt. De morning-afterpil werkt dan minder goed.
• sint-janskruid slikt tegen een depressie. Ook dan werkt de morning-afterpil minder goed.
• acute porfyrie hebt. Dit noodanticonceptiemiddel kan een aanval uitlokken.

Raadpleeg in bovenstaande situaties je huisarts als je onbeschermde seks hebt gehad en een zwangerschap wil voorkomen. Hij kan je adviseren wat te doen.