De rotavirusvaccinatie: zo bescherm je je kindje

Wat is het rotavirus?

Het rotavirus is een vervelende ziekteverwekker die zorgt voor buikgriep met vaak hevige diarree, koorts en overgeven. Baby’s die besmet zijn met het rotavirus zijn over het algemeen zes tot acht dagen ziek. Dit is best lang voor buikgriep. Daardoor is er een serieuze kans dat je kindje uitgedroogd raakt. Bij (dreigende) uitdroging moet je kindje meestal in het ziekenhuis worden opgenomen. In Nederland worden sommige kindjes zelfs zo ziek van het rotavirus dat ze komen te overlijden. Gelukkig kan je je baby hiertegen beschermen.

Waarom is er een vaccinatie tegen het rotavirus?

De meeste kinderen krijgen het rotavirus voordat ze 2,5 jaar zijn. De piek van ziek worden ligt op de leeftijd van 7 tot 15 maanden oud. Dit is een kwetsbare leeftijd. Sommige kinderen worden zo ziek van het rotavirus dat het levensbedreigend kan zijn.

Ook is het virus erg besmettelijk. Daardoor verspreidt de ziekte zich snel en gemakkelijk. In veel landen zorgde het rotavirus elk jaar voor veel zieke baby’s met een kans op overlijden. Daarom is er jaren geleden een vaccin ontwikkeld. Gelukkig kan de rotavirusvaccinatie je kindje beschermen tegen het virus. Je kan je baby laten vaccineren voor de leeftijd van 33 weken. Door je kleine te laten vaccineren, bescherm je niet alleen je eigen kind maar ook veel andere jonge kinderen.

Wat is de rotavirusvaccinatie precies?

De vaccinatie is een vloeistof die in de mond van je baby gedruppeld wordt. Je kindje krijgt dus geen prik. Het vaccin bestaat uit kleine deeltjes van het rotavirus. Deze virusdeeltjes leven, maar ze zijn erg zwak. Het lichaam van je kindje maakt antistoffen aan die gaan vechten tegen de zwakke virusdeeltjes. Omdat de virusdeeltjes zwak zijn, wordt je kindje (bijna) niet ziek van het virus. Je baby heeft nu antistoffen gemaakt tegen het rotavirus. Deze beschermen je kindje tegen de ziekte.

Er zijn sinds 2006 twee vaccins tegen het rotavirus: Rotarix en RotaTeq. Rotarix is de rotavirusvaccinatie die nu in het Rijksvaccinatieprogramma zit.

Hoe goed beschermt het vaccin je baby tegen het virus?

Na vaccinatie is de kans dat je kindje erg ziek wordt van het rotavirus erg klein. Het lichaam heeft nu alles wat nodig is om tegen het virus te vechten. Door de vaccinatie is je kindje twee tot drie jaar beschermd tegen het rotavirus. Het vaccin beschermt voor 85%. Dit betekent het volgende: van de 100 zieke baby’s die zonder vaccinatie in het ziekenhuis komen, hoeven er na vaccinatie 85 baby’s niet meer naar het ziekenhuis. Je baby heeft dus een veel kleinere kans om (erg) ziek te worden na besmetting van het virus.

Is je kindje toch ziek geworden van het rotavirus? Dan zal dit veel lichter verlopen. Lees meer over het rotavirus en hoe je het beste voor je kindje kan zorgen.

Hoe en wanneer kan je baby het vaccin krijgen?

De rotavirusvaccinatie zit sinds 2024 in het Rijksvaccinatieprogramma. Net als bij alle andere vaccinaties voor je baby, krijg je via het consultatiebureau een uitnodiging voor de rotavirusvaccinatie. Dit geldt voor alle baby’s geboren op of na 1 januari 2024. Baby’s die eerder geboren zijn, zijn al te oud voor de eerste vaccinatie tegen het rotavirus. Het is niet verplicht om je kindje te laten vaccineren wanneer je de uitnodiging krijgt.

Voor de beste bescherming heeft je baby twee vaccins tegen het rotavirus nodig. De eerste vaccinatie moet je baby krijgen tussen de 6 en 12 weken na de geboorte. Daarna moet je minimaal vier weken wachten voor de tweede vaccinatie. Het vaccin werkt het best als je kindje de tweede vaccinatie voor de 24 weken krijgt. Je kindje krijgt daarom de eerste uitnodiging tussen de 6-9 weken en de tweede rond de 3 maanden. Je kindje kan de tweede vaccinatie niet meer krijgen vanaf 33 weken en ouder. Wacht er dus niet te lang mee als je je kindje wilt laten vaccineren.

Bijwerkingen van de rotavirus vaccinatie

Het rotavirus vaccin is erg veilig. Er zijn weinig bijwerkingen waar je kindje last van kan krijgen. Je baby kan zich wel even niet lekker voelen. De meest voorkomende bijwerkingen zijn diarree, buikkrampen en prikkelbaarheid. Deze bijwerkingen komen vooral voor in de eerste twee weken na de vaccinatie. Ze duren niet langer dan een paar dagen.

In de eerste week na de vaccinatie is een hele zeldzame bijwerking mogelijk: een darminvaginatie. Dit is wanneer een deel van de darmen verdraaien of geblokkeerd raken. Darminvaginatie is gelukkig goed te behandelen in het ziekenhuis. De darmen worden dan weer op de goede plek geduwd. Er is een kans dat hiervoor een operatie nodig is.
Darminvaginaties komen ook spontaan voor, zonder dat dit met de rotavirusvaccinatie te maken heeft. Meestal is dit rond de leeftijd van 3 maanden.

De resultaten tussen verschillende onderzoeken zijn wisselend. Sommige laten een verband tussen de vaccinatie en een darminvaginatie zien, anderen niet. De kans dat je kindje na de vaccinatie darminvaginatie krijgt is in ieder geval erg klein. Maar omdat een snelle behandeling nodig is, is het goed om te weten hoe je dit kan herkennen. Heeft je kindje last van de volgende symptomen na de vaccinatie? Ga dan langs de huisarts om te kijken of je kindje darminvaginatie heeft.

• Heftige buikpijn aanvallen
• Heel veel huilen, meer dan normaal
• Benen optrekken
• Overgeven
• Slijm en/of bloed bij de ontlasting

Wanneer mag je kindje de rotavirusvaccinatie niet krijgen?

Is je kind ziek en heeft hij of zij koorts? Neem dan contact op met het consultatiebureau. Mogelijk is het beter om de vaccinatie uit te stellen tot je kindje beter is. In sommige situaties kan je je kind beter helemaal niet laten vaccineren tegen het rotavirus. Dit geldt in de volgende situaties:

• Als je baby jonger dan 6 weken of ouder dan 33 weken is
• Wanneer je baby eerder een darminvaginatie heeft gehad
• Bij een verhoogd risico op darminvaginatie, bijvoorbeeld bij poliepen of een Meckel’s divertikel
• Als je baby een ernstige afweerstoornis heeft

Twijfel je of je je kindje veilig kan laten vaccineren? Bespreek het dan met je huisarts of op het consultatiebureau.

Kosten rotavirusvaccinatie

Eerst zat de rotavirusvaccinatie niet in het Rijksvaccinatieprogramma. Je moest toen zelf voor de vaccinatie betalen. Sinds 2024 is de rotavirusvaccinatie wel onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma. Het is dus nu gratis.

Waar kan je extra informatie vinden?

Wil je meer weten over deze vaccinatie? Bij de Nederlandse medicijnenautoriteit CBG vind je nog meer uitgebreide informatie over het rotavirus en de vaccinatie.