Rotavirus: wat is het en hoe wordt het behandeld?

Wat is het rotavirus?

Het rotavirus is een besmettelijk virus, dat een ontsteking veroorzaakt in de maag en darmen. Hierdoor ontstaan buikgriepklachten, zoals overgeven en hevige diarree.

Besmetting met het virus komt vaak voor. Vooral kinderen tussen de 6 maanden en 2 jaar oud laten heftige symptomen zien. Op latere leeftijd verloopt de infectie vaak milder of heb je zelfs helemaal geen klachten.

Hoe krijgt je kind het rotavirus?

De ziekteverwekker bevindt zich in de ontlasting. Verspreiding van het virus gaat via je handen, wanneer die in contact zijn geweest met ontlasting van een besmet persoon. Ook het aanraken van besmette voorwerpen, zoals speelgoed of een deurklink, kan voor besmetting zorgen. Via je handen komt het virus in je mond terecht. Het is daarom belangrijk om na een toiletbezoek of contact met een besmet kind altijd zorgvuldig je handen te wassen.

Symptomen

De belangrijkste symptomen van het rotavirus zijn overgeven en diarree. Vooral de diarree kan hevig zijn. Tien tot twintig keer per dag waterdunne ontlasting is niet ongewoon bij dit virus. Vaak gaan deze symptomen gepaard met koorts, maar dat is niet altijd het geval. Daarnaast kan je kindje last hebben van hoofdpijn, hangerigheid en een algeheel gevoel van zwakte.

Is het rotavirus besmettelijk?

Het rotavirus is erg besmettelijk, maar oudere kinderen en volwassenen hebben doorgaans minder heftige klachten. Dat komt omdat vrijwel iedereen het virus een keer doormaakt in de eerste vijf jaar van zijn leven. Hierdoor bouw je antistoffen op tegen de ziekteverwekker. Je kan dan nog steeds het virus krijgen, maar je symptomen zijn milder.

Je kindje is besmettelijk gedurende een week na het ontstaan van de eerste klachten. Binnen deze tijd is het verstandig om extra hygiënisch om te gaan met luiers, je toilet en handdoeken. Als je besmet bent, duurt het 1-3 dagen voor zich symptomen kunnen voordoen.

Wanneer naar de huisarts?

Doorgaans zullen de symptomen binnen drie dagen afnemen. Je kindje stopt dan met overgeven en de diarree neemt af. Raadpleeg in de volgende gevallen je huisarts:

• Je kind is suf en reageert niet goed
• Je kind kan niks binnenhouden, zelfs geen water
• Je kind plast meer dan een halve dag niet of zijn urine is donkergeel tot bruin van kleur
• De ogen van je kind staan dof en lijken dieper in hun kassen te liggen
• De symptomen houden langer dan drie dagen aan in dezelfde hevigheid
• Je kind huilt zonder tranen
• Je maakt je zorgen om je kind

Diagnose

Op basis van het klachtenpatroon en de mate van ziek zijn kan je huisarts het rotavirus vermoeden. De diagnose van het wordt gesteld door de ontlasting te onderzoeken. Onder de microscoop kan een arts zien of hier virussen in aanwezig zijn. Het rotavirus heeft een ronde vorm, waaraan het zijn naam te danken heeft. Rota betekent namelijk ‘wiel’ en verwijst naar een ronde vorm.

Behandeling

Er bestaat geen medicijn dat het rotavirus kan oplossen. Het gaat vanzelf weer over. Is je kindje besmet, dan is het vooral belangrijk om uitdroging te voorkomen. Dit doe je door hem regelmatig kleine slokjes water te laten drinken. Soms kan koud water de klachten verergeren. Kijk dan of je kindje wat afgekoelde thee kan drinken.

Bij de apotheek kan je Oral Dehydration Solution (ORS) kopen. Dit vult het vocht, de suiker en de zouten in zijn bloed weer aan. Op deze manier helpt het uitdroging te voorkomen.

Ziekenhuisopname bij het rotavirus

Soms is het nodig dat je kindje in het ziekenhuis wordt opgenomen. Dit geldt bijvoorbeeld als hij (ernstig) is uitgedroogd. Per jaar worden ongeveer 3.500 kinderen opgenomen vanwege het rotavirus. In het ziekenhuis krijgt je kind via een sonde in de neus ORS toegediend. Als je kleine erg moet overgeven, is een sonde soms niet mogelijk. In dat geval krijgt hij een infuus om zijn vochtgehalte aan te vullen.

Is je kindje opgenomen in het ziekenhuis vanwege het rotavirus? Dan moet je als ouder speciale hygiënemaatregelen in acht nemen. Zo voorkom je dat het virus zich over andere patiënten verspreidt. Meestal mag je wel gewoon bij je kindje op de kamer zijn. Het verplegend personeel zal je hierover informeren. De duur van de opname verschilt per persoon. Zodra het vochtgehalte weer op peil is, mag je kind naar huis.

Gevolgen rotavirus

Het rotavirus is een ernstige infectieziekte. In ontwikkelingslanden overlijden jaarlijks meer dan een half miljoen kinderen aan de gevolgen uitdroging door deze ziekte. Gelukkig komt sterfte dankzij het virus in Nederland en België zelden voor. Dat komt omdat er hier voldoende schoon drinkwater voorhanden is, waardoor je uitdroging bij je kindje goed kan voorkomen. Jaarlijks overlijden er in ons land ongeveer 6 tot 7 kinderen aan het rotavirus.

Mocht je toch merken dat je kleine uitdroogt, dan kan je snel terecht in het ziekenhuis. Hierdoor houden de meeste kinderen geen klachten over aan het rotavirus. Wel kan je kleine nog een tijdje wat lossere ontlasting hebben. Dit gaat vanzelf weer over.

De rotavirusvaccinatie

Sinds 2006 is er een vaccin beschikbaar dat je kind kan beschermen tegen een besmetting. De rotavirusvaccinatie zit sinds 2024 in het Rijksvaccinatieprogramma. Het vaccin wordt toegediend via druppeltjes in de mond.

Tips bij het rotavirus

Heeft je kindje het rotavirus opgelopen? Dan kunnen de volgende tips helpen om verdere besmetting te voorkomen:

• Was je handen. Zorg voor een goede handhygiëne. Dit geldt voor wanneer je zelf naar het toilet gaat, maar ook als je bijvoorbeeld eten klaarmaakt of een luier van je zieke baby verschoont. Gooi de luier direct in een afgesloten vuilnisbak. Gebruik tijdelijk liever geen wasbare luiers.
• Laat je kind een eigen handdoek gebruiken. Via je handdoek kunnen kleine deeltjes ontlasting worden verspreid. Geef je kindje dus een eigen handdoek en vervang deze dagelijks.
• Desinfecteer speelgoed. Het rotavirus kan tot drie dagen buiten het lichaam overleven. Laat eventuele andere kinderen dus niet aan het speelgoed van je zieke kindje komen voordat je het hebt gedesinfecteerd.
• Informeer je opvang of kinderdagverblijf. Het is voor het kinderdagverblijf prettig om te weten dat je kindje dit virus heeft. Ze kunnen dan het speelgoed schoonmaken en eventueel andere ouders op de hoogte brengen. Voelt je kind zich goed, dan mag hij gewoon naar de opvang.
• Vermijd contact met kwetsbare groepen. De eerste week dat je kindje ziek is, is er een grote kans dat je het virus bij je draagt. Ook als jij geen klachten krijgt, kan je anderen besmetten. Let daarom op als je contact hebt met kwetsbare groepen, zoals premature kindjes of ouderen.

Meer informatie over het Rotavirus vind je bij het RIVM >>