Kinkhoest bij je baby: hoe herken en voorkom je het?

Wat is kinkhoest?

Kinkhoest is een besmettelijke infectieziekte van de luchtwegen. Het wordt veroorzaakt door een bacterie die gifstoffen (toxines) maakt. De gifstoffen irriteren de luchtwegen, waardoor hevige hoestbuien ontstaan. Deze hoestbuien kunnen drie tot vier maanden aanhouden. Daarom wordt deze infectieziekte ook wel de ‘100-dagenhoest’ genoemd. Je kan de ziekte meerdere keren in je leven krijgen.

In Nederland krijgen de meeste kinderen een inenting tegen deze ziekte. Dit geeft een goede bescherming. Iedereen kan in principe kinkhoest krijgen. Is je kind volledig gevaccineerd? Dan is de kans klein.

Kinkhoest bij baby’s

Bij jonge baby’s kan de ziekte ernstig verlopen. Ze kunnen uitgeput raken door het hoesten en ademstops hebben. Hierdoor kan zuurstoftekort ontstaan, wat tot hersenschade kan leiden. Sommige baby’s krijgen een longontsteking.

Meer dan 50 procent van de baby’s met kinkhoest moet in het ziekenhuis worden opgenomen. Dit zijn vooral baby’s jonger dan 3 maanden. Zij zijn nog te jong zijn om al voldoende gevaccineerd te zijn. Doordat jonge baby’s zo ziek kunnen worden, gebeurt het helaas zo’n één tot twee keer per jaar dat een baby overlijdt aan deze ziekte.

Oorzaak kinkhoest

Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordatella Pertussis. Als je kinkhoest hebt, draag je deze bacterie in je keel. Door hoesten, praten of niezen komen er kleine druppeltjes met de bacterie in de lucht terecht. Anderen kunnen deze druppeltjes inademen en worden zo besmet. Zeven tot tien dagen na de besmetting beginnen de eerste klachten.

Kinkhoest symptomen

Als je kindje kinkhoest heeft, krijgt hij eerst twee weken last van klachten die lijken op een verkoudheid:

• Neusverkouden
• Prikkelhoest
• Niezen
• Lichte koorts

Je kan kinkhoest echter vooral herkennen aan de symptomen in de tweede fase van de ziekte. Dan krijgt je kind last van de volgende klachten:

• Hevige hoestbuien met opgeven van taai slijm (vooral ’s nachts)
• Piepende ademhaling bij het hoesten
• Benauwd raken en blauw aanlopen tijdens een hoestbui
• Overgeven na een hoestbui
• Vermoeidheid door de hoestbuien

Bij baby’s jonger dan 1 jaar kunnen vooral algemene klachten opvallen, zoals voedingsproblemen of een slechte groei. Een pasgeboren baby kan blauw aanlopen en moeite hebben met ademhalen zonder dat hij hoest.

Volwassenen kunnen de ziekte hebben zonder de kenmerkende hoestbuien. Het lijkt dan meer op een flinke verkoudheid die lang aanhoudt.

Hoe vaak komt het voor?

Sinds 1996 is er in Nederland een toename in het aantal mensen met kinkhoest, zowel bij kinderen als volwassenen. Daarom wordt er onderzoek gedaan naar betere vaccins. Elk jaar zijn er gemiddeld 170 baby’s die de ziekte krijgen en worden er 120 baby’s opgenomen in het ziekenhuis vanwege deze ziekte.

Wanneer naar de huisarts?

Heeft je kindje last van flink hoestbuien en twijfel je of hij kinkhoest heeft? Neem dan contact op met de huisarts. Ook bij de volgende redenen is het verstandig om je huisarts te raadplegen:

• Je kindje drinkt te weinig
• Hij braakt bij de hoestbuien
• Je baby is benauwd of ademt heel snel
• Hij wordt suf
• Zijn huidskleur wordt grauwig
• Je bent meer dan 34 weken zwanger en iemand in het gezin heeft kinkhoest
• Je baby is vermoedelijk in contact is geweest met iemand met kinkhoest.

In het laatste geval kan je kindje eventueel vervroegd ingeënt worden.

Kinkhoest behandeling

Kinkhoest kan twee tot vier maanden duren. Na verloop van tijd worden de hoestbuien minder heftig. De ziekte gaat in principe vanzelf over. Heel soms wordt behandeld met antibiotica, maar meestal heeft dit geen zin. Heeft iemand in je gezin de ziekte en heb je een baby jonger dan 1 jaar? Of is iemand in het gezin meer dan 34 weken zwanger? Dan krijgt het hele gezin antibiotica om te voorkomen dat de baby of zwangere ziek wordt.

Ook als je baby in het ziekenhuis wordt opgenomen, krijgt hij antibiotica. De kans op overleving lijkt daarmee namelijk groter.

Antibiotica helpt weinig als je eenmaal ziek bent. Daarom is het voorkomen van kinkhoest door een vaccinatie belangrijk. Om de klachten te verminderen kan je je kindje wel hoestdrank en neusdruppels geven.

Is het besmettelijk?

Kinkhoest is erg besmettelijk. Als iemand in je gezin het heeft, krijgt 90 procent van de niet beschermde gezinsleden het ook. Vanaf het begin van de eerste klachten tot vier weken na het begin van de hevige hoestbuien kan iemand met kinkhoest anderen besmetten. Vooral aan het begin van de ziekte is de kans op besmetting groot.

Mag je kind naar de opvang of gastouder?

Als je kindje zich goed voelt, kan hij gewoon naar de opvang, peuterspeelzaal of gastouder. Hij is al besmettelijk voordat duidelijk wordt dat hij kinkhoest heeft. Door hem thuis te houden, voorkom je dus niet meer dat andere kinderen ziek worden. Dit is dan waarschijnlijk al gebeurd.

Licht wel de leidsters of leerkrachten in. Zij kunnen dan in overleg met de GGD andere ouders op de hoogte stellen. Ouders kunnen dan alert zijn op klachten bij hun kind.

Vaccineren om kinkhoest te voorkomen

In Nederland kan je je baby op het consultatiebureau laten inenten tegen kinkhoest. De vaccinatie zit in de DKTP-prik en gebeurt rond 8 weken, 3 maanden, 4 maanden en 11 maanden. De laatste vaccinatie tegen kinkhoest krijgt je kindje als hij 4 jaar is. Na drie inentingen is hij beschermd tegen deze ziekte. De vaccinaties bij 11 maanden en 4 jaar verlengen de bescherming.

Als je kind ingeënt is tegen kinkhoest, kan hij het nog steeds krijgen. De kans hierop is echter vele malen kleiner. Ook wordt hij door de vaccinatie minder ziek.

Kinkhoestvaccinatie als je zwanger bent

Tijdens je zwangerschap kan je je laten vaccineren tegen kinkhoest. Dit voorkomt dat je baby de ziekte krijgt. De antistoffen die jij opbouwt tegen de bacterie komen via de navelstreng in het bloed van je baby. Zo is hij de eerste maanden na de geboorte beschermd. Daarna heeft hij nog de andere vaccinaties van het Rijksvaccinatieprogramma nodig voor een langere bescherming.

De kinkhoestvaccinatie voor zwangere vrouwen is verkrijgbaar via je huisarts of de GGD. Het advies is om hem te halen als je tussen de 22 en 36 weken zwanger bent. Bij iedere volgende zwangerschap zal je het opnieuw moeten doen om ook dat kindje in je buik te beschermen. Vanaf eind 2019 wordt deze vaccinatie toegevoegd aan het Rijksvaccinatieprogramma en is hij gratis.

Ben je meer dan 34 weken zwanger, niet gevaccineneerd én heb je contact gehad met iemand die kinkhoest heeft? Dan kan je het beste de huisarts raadplegen. Zeker wanneer je klachten opmerkt die erbij passen. De huisarts kan dan onderzoeken of je de ziekte hebt en op tijd een behandeling starten.

Meer weten over kinkhoest? Bekijk de site van het RIVM voor uitgebreide informatie.