De meningokokken vaccinatie voor je baby: wat moet je weten?

Wat is meningokokkenziekte?

Meningokokkenziekte wordt veroorzaakt door meningokokkenbacteriën. Er zijn verschillende typen meningokokken. Ze kunnen in je neus of keel zitten. Meestal word je hier niet ziek van, je lichaam ruimt de bacteriën na enkele maanden weer op. Heel soms dringt de bacterie je bloedbaan of zenuwstelsel binnen en veroorzaakt hij meningokokkenziekte. De ziekte kan zich op verschillende manieren uiten en kan verschillende symptomen geven.

Het verraderlijke aan deze ziekte is dat je heel snel ernstig ziek kan worden en dat antibiotica niet altijd meer helpen. De ziekte begint vaak met griepachtige klachten, maar verergert daarna snel met hoge koorts. Er kan hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging ontstaan. Baby’s, jonge kinderen en vooral tieners zijn hier extra kwetsbaar voor.

Hersenvliesontsteking

Bij hersenvliesontsteking is je kindje suf, koortsig, prikkelbaar, drinkt hij slecht, kan hij braken en luierpijn hebben. Hij huilt dan ongewoon heftig bij het verschonen van de luier. Ook kunnen er onwillekeurige schokjes van het lichaam zichtbaar zijn, dit noem je convulsies. Merk je deze symptomen op, dan moet je direct een arts bellen.

Bloedvergiftiging

Bij bloedvergiftiging is je kindje erg ziek, suf, drinkt hij slecht, ziet hij grauw en heeft hij koorts. Ook kan hij last hebben van koude rillingen, convulsies, braken en diarree. Binnen korte tijd na het begin van de ziekte ontstaan kleine blauw-rode vlekjes op de huid. Dit zijn onderhuids bloedinkjes. Als je dit ziet, moet je direct een arts bellen.

Hoe vaak komt het in Nederland voor?

In onderstaande grafiek staat het aantal gevallen van meningokokkenziekte over de periode van 1992 t/m 2020.

In deze grafiek is te zien dat er voor 2002 een piek was van ruim 700 mensen met meningokokkenziekte. In 2002 is de vaccinatie tegen meningokokken C ingevoerd. Hierdoor komt de ziekte door dit type veel minder vaak voor dan voorheen: van bijna 300 patiënten in 2001 naar minder dan 5 per jaar in 2020. Meningokokkenziekte B is sinds eind jaren ’90 sterk gedaald en momenteel zijn er ongeveer 70 mensen per jaar ziek door type B.

Tussen 2015 en 2018 nam het aantal mensen met meningokokken type W toe, maar dit aantal daalde daarna weer sterk. Ieder jaar krijgen zo’n 10 mensen meningokokkenziekte Y.

Waarom is de vaccinatie tegen meningokokkenziekte aangepast?

Sinds 2002 krijgen baby’s via het Rijksvaccinatieprogramma een vaccinatie die hen beschermt tegen meningokokkenziekte C. Omdat sinds 2015 het aantal besmettingen met meningokokken W toenam, wordt nu een vaccin gebruikt dat beschermt tegen meer meningokokkentypen, namelijk A, C, W en Y.

Dit combinatievaccin bestaat al jaren als reizigersvaccinatie en wordt ook gebruikt in vaccinatieprogramma’s van andere landen. Baby’s van 14 maanden oud krijgen deze vaccinatie tegen meningokokkenziekten ACWY. Het vaccin beschermt je baby enkele jaren tegen meningokokkenziekte. Ook tieners krijgen een inenting in het jaar dat ze 14 worden.

Hoe groot is de kans dat mijn kind meningokokkenziekte type W krijgt?

Iedereen loopt het risico besmet te worden met meningokokken. In de meeste gevallen ruimt je afweersysteem de bacterie binnen enkele maanden weer op. Ernstig ziek worden door de meningokokken is dus zeldzaam.

Baby’s en tieners lopen de meeste kans op besmetting en ziek worden. Daarom krijgen baby’s met 14 maanden een vaccinatie aangeboden. Ook alle tieners van 14 jaar oud kunnen ingeënt worden.

Bijwerkingen vaccin

Iedere vaccinatie kan lichte bijwerkingen geven. De bijwerkingen zijn meestal mild en duren kort. De bijwerkingen van deze vaccinatie zijn vergelijkbaar met die van de ‘oude’ vaccinatie tegen meningokokken C.

Bijwerkingen die het meest voorkomen na een meningokokken ACWY-vaccinatie zijn: pijn, verharding of roodheid op de plek waar geprikt is, hoofdpijn, koorts (hoger dan 38ºC) en niet lekker voelen. Kinderen kunnen ook last hebben van slaperigheid.

Na een meningokokken C-vaccinatie nog een meningokokken ACWY-vaccinatie?

Op 1 mei 2018 is de nieuwe vaccinatie tegen meningokokken ACWY ingevoerd. Als je kindje voor 1 mei 2018 een vaccinatie tegen meningokokkentype C heeft gehad, heb je geen uitnodiging ontvangen voor een meningokokken ACWY-vaccinatie.

Wil je toch voor je kind een meningokokken ACWY-vaccinatie? Neem dan contact op met je huisarts of het vaccinatiecentrum van de GGD. Zij kunnen je adviseren of een vaccinatie nodig is. De kosten zijn dan wel voor eigen rekening. Soms vergoedt de (aanvullende) ziektekostenverzekering de vaccinatie. Het vaccin kost circa €60 exclusief eventuele consultkosten.

Meer weten over vaccineren?

Op Rijksvaccinatieprogramma.nl vind je veel informatie over de vaccinatie tegen meningokokkenziekte en andere infectieziekten.