IVF en ICSI vruchtbaarheidsbehandelingen
In vitro fertilisatie (IVF) betekent 'in glas bevruchting' en wordt ook wel reageerbuisbevruchting genoemd. ICSI staat voor intra-cytoplasmatische sperma injectie. De bevruchting van de vrouwelijke eicel door een mannelijke zaadcel vindt bij deze behandelingen kunstmatig plaats. Vervolgens wordt de bevruchte eicel in de baarmoeder van de vrouw geplaatst.
IVF en ICSI zijn veelgebruikte methoden wanneer de bevruchting niet op een natuurlijke manier tot stand kan komen. Ongeveer 2% van de Nederlandse baby’s is geboren na een IVF- of ICSI-behandeling.
Hoe werkt een IVF- of ICSI-behandeling?
IVF en ICSI vinden vrijwel op dezelfde wijze plaats. Bij beide worden de onderstaande stappen doorlopen:
Hormonen
In een normale cyclus rijpt er slechts één eicel. Daarom krijg je tijdens een IVF-behandeling hormonen om de eierstokken te stimuleren. Er rijpen op die manier 5 tot 10 eicellen per behandeling. De rijping van de eicellen wordt in de gaten gehouden door regelmatig een vaginale echo te maken. Op deze manier weet je wanneer de eicellen klaar zijn met rijpen.
Donorzaad zonder wachttijden
Wil jij graag donorzaad gebruiken voor je IVF-of ICSI- behandeling? Dan kan Cryos je wellicht daarbij helpen. Zij leveren kwalitatief goed en veilig donorzaad uit Denemarken waarbij je zelf je donor kan kiezen.
De punctie
Wanneer de eicellen gerijpt zijn zullen deze door middel van een punctie worden weggezogen. Bij een punctie wordt een holle naald door de wand van de vagina gestoken. Vervolgens worden vanuit de eierstokken de gerijpte eicellen weggezogen. Een punctie kan even pijn doen, je kunt hiervoor een verdoving krijgen.
De bevruchting
De man levert zaadcellen en hiervan worden de goede zaadjes samengebracht met de eicel (IVF) of wordt één sterke zaadcel geïnjecteerd in een eicel (ICSI). Wanneer de spermacel en de eicel versmelten tot een embryo is er een succesvolle bevruchting tot stand gekomen.
De terugplaatsing van het embryo
Wanneer er een goede versmelting tussen zaadcel en eicel heeft plaatsgevonden plaats de gynaecoloog enkele dagen later één of twee embryo’s terug. De terugplaatsing van een embryo gaat via de vagina en doet geen pijn. Wanneer het embryo zich goed innestelt ben je zwanger.
Verschil tussen IVF en ICSI
Het verschil tussen IVF en ICSI zit in de manier waarop de eicel en de zaadcel versmelten tot een embryo. Bij IVF wordt de eicel samengebracht met zo’n 100.000 zaadcellen. Het bevruchten van de eicel gaat dan verder vanzelf.
Bij ICSI wordt er één goede zaadcel geselecteerd en direct in de eicel geïnjecteerd (zie afbeelding). ICSI wordt dan ook voornamelijk gebruikt wanneer de kwaliteit van het zaad slecht is. Ook kan hiervoor worden gekozen wanneer het sperma of de eicel anti-stoffen produceren tegen elkaar.
Wanneer kom je in aanmerking voor IVF of ICSI?
IVF en ICSI worden toegepast bij:
- Slecht functionerende of verwijderde eileiders of eierstokken
- Endometriose
- Hormonale stoornissen
- Slechte kwaliteit van het zaad (ICSI)
- Wanneer het (ook na proberen van andere methoden) gedurende lange tijd niet gelukt is om zwanger te worden
Wat is de kans op een zwangerschap bij een IVF- of ICSI-behandeling?
Hoe groot jouw kansen zijn hangt onder andere af van je leeftijd en gezondheid. Wel kunnen we kijken naar gemiddelden. Vanaf het begin van de IVF-behandeling kunnen er dingen misgaan en kunnen stellen afhaken. Hieronder staat per stap van de behandeling welk % vrouwen deze in 2013 succesvol hebben doorlopen.
Op de zustersite van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie staan deze cijfers per behandelcentrum. Na drie IVF-behandelingen heb je zo’n 40% à 50% kans op een geboren kindje.
Vergoeding IVF en ICSI door zorgverzekering
In 2025 worden in het basispakket maximaal drie IVF/ICSI-behandelingen vergoed:
| Leeftijd | Vergoede behandeling(en) |
|---|---|
| Tot 38 jaar | Er wordt driemaal een eicelpunctie vergoed. Hieruit kunnen meerdere terugplaatsingen volgen. Bij de eerste twee punctiepogingen wordt één embryo teruggeplaatst. Bij de derde poging worden twee embryo's teruggeplaatst. |
| 38 t/m 42 jaar | Driemaal wordt een IVF/ICSI-behandeling vergoed. Terugplaatsing gebeurt met één of twee embryo’s |
| Vanaf 43 jaar | Geen vergoeding |
Een IVF- of ICSI-behandeling telt pas als een poging wanneer er een succesvolle punctie heeft plaatsgevonden. Een cryopreservatie (zie hieronder) hoort nog bij de IVF/ICSI poging en wordt dus ook vergoed. Het aantal van drie vergoede punctiepogingen is maximaal. Veranderen van verzekering of ziekenhuis zorgt er niet voor dat een nieuwe behandeling ook vergoed wordt.
Wanneer je behandeling niet vergoed wordt, kost een enkele IVF-behandeling rond de €1.500 tot €2.000. Een ICSI-behandeling kost enkele honderden euro’s meer. Daarbij komen nog de medicijnkosten voor de hormonen. De kosten hiervan kunnen erg verschillen, en ook oplopen tot enkele duizenden euro’s.
Let op: dit is de tijd van het jaar dat je kan overstappen van zorgverzekering. Als je komend jaar verwacht een vruchtbaarheidsbehandeling te krijgen, dan is het verstandig om goed naar je zorgverzekering te kijken. Lees hier alles over in het artikel je zorgverzekering en vruchtbaarheidsbehandelingen. Je kan zorgverzekeringen bijvoorbeeld vergelijken bij Independer.
Cryopreservatie, invriezen van overgebleven embryo’s
In de regel worden er in Nederland één of twee embryo’s in de baarmoeder teruggeplaatst. Wanneer er meer gezonde embryo’s zijn ontstaan kan er door de ouders voor worden gekozen om deze in te vriezen. Dit heet cryopreservatie (cryo). Wanneer de embryo’s het invriezen en ontdooien goed doorstaan kunnen ze op een later tijdstip alsnog in de baarmoeder geplaatst worden.
De ouders hebben bij cryo altijd zeggenschap over hun embryo’s. Ook wordt er een contract opgesteld met daarin afspraken wat er gebeurt bij een scheiding of wanneer één van de ouders overlijdt. Een cryo-behandeling leidt in zo’n 15% van de pogingen tot een zwangerschap van meer dan 10 weken.
Lotgenoten
IVF is lichamelijk en geestelijk een belastende behandeling. De hoop en mogelijke teleurstellingen wisselen elkaar af. In zo’n periode is het prettig om hierover te kunnen praten. Natuurlijk kan je dat doen met je omgeving of je huisarts. Een andere optie is Freya, een vereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen. Je vindt hier ervaringsverhalen en kunt hier ook terecht met vragen.
