Spermadonatie
Spermadonatie is het doneren van mannelijk zaad met als doel een bevruchting tot stand te brengen. Je kan een spermadonor vinden via een spermabank of een bekende als donor vragen. Het inbrengen van het zaad kan je soms zelf doen (zelfinseminatie), maar gebeurt meestal in een kliniek.
Een spermadonatie kan een oplossing zijn wanneer jullie een kinderwens hebben, maar je man onvruchtbaar is of een ernstige erfelijke ziekte heeft. Ook voor lesbische stellen of singles met een kinderwens kan spermadonatie een uitkomst zijn.
Verkrijgen van donorzaad
De spermadonatie kan gebeuren door een zaaddonor die je kent, of door een anonieme donor uit een spermabank.
Donorzaad uit spermabank
Donatie van sperma door een onbekende uit een spermabank heeft als nadeel dat er vaak lange wachtlijsten zijn voor dit donorzaad. Een voordeel kan zijn dat de donor geen rol speelt in het leven van het kind.
Donorzaad zonder wachttijden?
In Nederland zijn er lange wachttijden voor donorzaad. Wij snappen heel goed dat jij niet zo lang wil wachten. Ken jij Cryos al? Hier kun je donorzaad uit Denemarken bestellen zonder wachttijd. Nieuwsgierig geworden?
Wanneer je gebruik maakt van een donorbank weet je niet wie de donor is, maar kun je wel een aantal eigenschappen van de donor bekijken. Zo kun je de uiterlijke kenmerken, het karakter, hobby’s, opleiding en beroep van de donor vooraf inzien. Op basis daarvan kun je een donor kiezen.
Wanneer je kind 16 jaar oud is kan hij ook de persoonsgegevens van de donor opvragen en er op die manier achter komen wie zijn biologische vader is. Voor de identiteitsontwikkeling van het kind is het belangrijk dat hij erachter kan komen wie zijn biologische vader is. Tot die tijd is de donor anoniem en weet de donor ook niets over jou.
Donorzaad van een bekende
Spermadonatie van een bekende wordt door de overheid gezien als een privéaangelegenheid en is dus niet aan verdere regelgeving gebonden. Wel is het verstandig om vooraf duidelijke afspraken te maken welke rol de donor in het leven van het kind zal spelen. Leg dit voor de zekerheid ook vast in een contract.
Het voordeel van een bekende donor is dat je alle eigenschappen van deze donor goed kent. Ook heb je geen last van wachtlijsten. Wanneer een familielid als donor optreedt kan een deel van het erfelijk materiaal van de ouder aan het kind doorgegeven worden. Nadeel kan zijn dat de biologische vader zich teveel met de opvoeding wil bemoeien.
Spermadonatie en kunstmatige inseminatie donorzaad
Kunstmatige inseminatie met donorzaad (KID) is een relatief eenvoudige handeling. Het zaad kan zelf worden binnengebracht (zelfinseminatie). Hierbij wordt het donorzaad hoog in de vagina ingebracht. Je kunt dit zelf doen als je een donor uit je omgeving hebt.
Wanneer het baarmoederslijmvlies vijandig is voor het zaad is zelfinseminatie niet mogelijk. Ook kun je er om andere redenen voor kiezen om het zaad in een kliniek te laten insemineren. Het zaad wordt dan door middel van een slangetje direct in de baarmoeder geïnsemineerd, een intra-uteriene inseminatie (IUI). Daarnaast word je soms behandeld met hormonen om meerdere eicellen tegelijk te laten rijpen. Op deze manier wordt de kans op een bevruchting groter.
Veiligheid en soa’s
Wanneer je gebruik maakt van zaad van een bekende kun je dat zelf thuis inbrengen. Belangrijk is dan dat de donor zich laat testen op soa’s en open is over erfelijke ziekten in zijn familie.
Wanneer je zaad van een spermabank krijgt wordt de donor uiteraard op soa’s getest. Vervolgens wordt het zaad een half jaar ingevroren en wordt de donor nogmaals op soa’s getest. Op deze manier weet je zeker dat het zaad veilig is. Uiteraard kun je ook met een bekende donor gebruik maken van een kliniek.
De kans op zwangerschap bij KID
Een gezond en jong stel dat op natuurlijke manier probeert zwanger te worden heeft zo’n 15% à 20% kans op een zwangerschap per cyclus. Bij kunstmatige inseminatie van donorzaad in een kliniek wordt het zaad eerst op kwaliteit getest. Daarnaast wordt er goed gekeken wanneer je eisprong is. Bij KID zijn de timing en het zaad altijd in orde, je kunt dan ook verwachten dat KID weinig onderdoet voor de kans op een ‘normale’ bevruchting.
Het medisch centrum kinderwens meldt dat ze per behandeling 6 inseminaties doen van één donor. Na 3 inseminaties wordt er geëvalueerd en zo nodig een onderzoek ingesteld. Na zes pogingen is meer dan 50% van de vrouwen zwanger.
Wanneer de vrouw (mogelijk) ook vruchtbaarheidsproblemen heeft, kan er gebruik worden gemaakt van hormoonbehandeling voorafgaand aan IUI. In andere gevallen kan een IVF of ICSI behandeling nodig zijn.
Kosten kunstmatige inseminatie donorzaad
In 2025 wordt in het basispakket KID vergoed wanneer je jonger dan 43 jaar bent. Er geldt ook geen eigen bijdrage. Wel moet je het eigen risico betalen. Houd hier rekening mee met je keuze voor de hoogte van je eigen risico.
Lees meer over je zorgverzekering en vruchtbaarheidsbehandelingen.
Naast je eigen risico betaal je zelf de kosten van het sperma. Gebruik je sperma van een Nederlandse spermabank? Dan kost dit per poging, of rietje sperma, tussen de €150 en €500. Als je sperma van een buitenlandse spermabank gebruikt, liggen deze kosten hoger. Dan moet je rekenen op €600 tot €1000. Hier komen ook nog kosten voor verzending bij.
Heb je geen mannelijke partner en wil je zwanger worden met behulp van donorzaad? Dan heb je recht op een vergoeding vanuit een speciale subsidieregeling. Je krijgt per poging om zwanger te worden 12 behandelingen vergoed. Wel betaal je een eenmalige eigen bijdrage van €192,50. Daarnaast betaal je ook bij deze subsidieregeling zelf de kosten van het donorzaad.
Let op: dit is de tijd van het jaar dat je kan overstappen van zorgverzekering. Als je komend jaar verwacht een vruchtbaarheidsbehandeling te krijgen, dan is het verstandig om goed naar je zorgverzekering te kijken. Lees hier alles over in het artikel je zorgverzekering en vruchtbaarheidsbehandelingen. Je kan zorgverzekeringen bijvoorbeeld vergelijken bij Independer.
Geestelijke belasting bij spermadonatie
Hoewel de inseminatie een kleine ingreep is kan dit tot een flinke geestelijke belasting leiden. Bij de man kan zijn onvruchtbaarheid voor een gevoel van schaamte zorgen. Hierdoor vindt hij het misschien moeilijk hierover met zijn omgeving te praten. Ook kunnen schuldgevoelens belastend zijn voor de relatie.
Maar ook de kunstmatige inseminaties zelf kunnen als stressvol worden ervaren. Iedere keer weer de hoop op een bevruchting en het verdriet als deze niet tot stand komt. Patiëntenvereniging Freya biedt de mogelijkheid om met lotgenoten in contact te komen.
