hCG: het mysterieuze zwangerschapshormoon ontrafeld

Wat is hCG?

HCG is de afkorting voor humaan choriongonadotrofine. Dit is een hormoon dat je lichaam tijdens je zwangerschap aanmaakt. Hormonen zijn stoffen die invloed hebben op elkaar en op gebeurtenissen in je lichaam. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat er meer of juist minder andere hormonen worden gemaakt. Hierbij hebben ze een ‘signaalfunctie’. Dit betekent dat ze bepaalde lichaamscellen of organen vertellen wat er moet gebeuren.

HCG wordt in de eerste weken van je zwangerschap aangemaakt door het embryo. Is de placenta groot genoeg om dit hormoon aan te maken? Dan neemt de placenta deze taak over.

Wat doet hCG?

HCG speelt een belangrijke rol bij een goede start van je zwangerschap. Het zorgt ervoor dat er geen nieuwe eicellen aangemaakt kunnen worden en dat de bevruchte eicel goed kan innestelen. Ook zorgt het hormoon ervoor dat het embryo goed kan groeien.

Geen aanmaak van nieuwe eicellen

Heeft een bevruchte eicel zich in de baarmoederwand ingenesteld? Dan begint deze gelijk met het maken van hCG. De bevruchte eicel stuurt een teken naar de eileiders, waardoor deze stoppen met het laten rijpen van nieuwe eicellen. Deze zijn niet meer nodig: er is nu een bevruchte eicel die zich gaat ontwikkelen tot een baby.

Goede innesteling

Tijdens de eisprong maakte de eicel zich los uit een eiblaasje (follikel) in de eierstok. Het omhulsel dat in de eierstok achterblijft, wordt corpus luteum of geel lichaam genoemd. Na een bevruchting zorgt hCG ervoor dat dit gele lichaam niet wordt afgebroken.

Dit is belangrijk, want het gele lichaam maakt progesteron aan. Dit hormoon zorgt ervoor dat het opgebouwde baarmoederslijmvlies heel blijft en niet afgestoten wordt. Je menstruatie blijft daardoor uit. De dikke laag baarmoederslijmvlies is een fijne omgeving voor het embryo om zich goed in te nestelen en te groeien. Daarom zorg progesteron ervoor dat het goed onderhouden wordt.

Is er geen eicel bevrucht? Dan maak je geen hCG aan. Het gele lichaam blijft niet bestaan en vergaat dan. De aanmaak van progesteron stopt en het baarmoederslijmvlies wordt afgebroken: je wordt ongesteld.

Groei en bescherming van embryo

Ten slotte zorgt hCG voor de groei van je embryo. Het hormoon zet vet om in energie. Deze energie gebruikt je lichaam om de groei van je baby te ondersteunen. Ook beschermt het hormoon je embryo tegen jouw afweersysteem, zodat je lichaam het niet afstoot. Daarom kan je dit zwangerschapshormoon niet missen. Zonder hCG zou je baby niet in leven blijven.

Het hormoon hCG en zwangerschapskwaaltjes

Het zwangerschapshormoon hCG is belangrijk voor een goede start van je zwangerschap. Maar waarschijnlijk is het ook de oorzaak van veel zwangerschapskwalen. Hoe meer van dit hormoon je aanmaakt, hoe meer last je kan krijgen van de volgende kwaaltjes:

• Misselijkheid
• Vermoeidheid
• Hoofdpijn
• Een zwakkere blaas
• Gevoelige borsten
• Duizeligheid
• Stemmingswisselingen

De hCG-waarde voor een zwangerschapstest

Wanneer je niet zwanger bent, is hCG bijna niet aanwezig in je lichaam. Tijdens je zwangerschap gaat je lichaam dit stofje pas flink aanmaken. Daarom is het meten van dit hormoon een goede manier om te bepalen of je zwanger bent. Hier maken zwangerschapstesten gebruik van.

Voor een positieve zwangerschapstest moet de hCG-waarde in je urine ongeveer 25 IU/l zijn. Een zwangerschapstest kan deze waarden meten vanaf je NOD. Deze is ongeveer 28 dagen nadat je laatste menstruatie is begonnen. Je zou dus vanaf de eerste dag dat je overtijd bent een zwangerschapstest kunnen doen. Toch is het beter om nog even te wachten. Een week later heb je namelijk meer zekerheid.

De hCG-waarden

De hoeveelheid hCG in je lichaam wordt omschreven in International Units per liter: IU/I. Deze hoeveelheid is niet je hele zwangerschap hetzelfde. Daarom kunnen de waarden gebruikt worden om te bepalen hoelang je ongeveer zwanger bent.

HCG-waarden tabel

In het eerste trimester van je zwangerschap hoort de hoeveelheid hCG zich elke twee dagen te verdubbelen. Welke waarden ongeveer gemeten worden per zwangerschapsduur, zie je in de hCG-waarden tabel hieronder.

Hoge of lage hCG-waarden

Iedere vrouw is anders en elk lichaam zit anders in elkaar. De hCG-waarden kunnen per vrouw erg verschillen. De hoeveelheid van dit hormoon in je lichaam zegt dan ook meestal niets over de gezondheid van je foetus.

Wat wel belangrijk is, is dat de waarden in de eerste drie maanden langzaam maar zeker stijgen. Een dip of vertraging in de aanmaak van het hormoon kan namelijk wijzen op een (aankomende) miskraam. De foetus kan dan niet meer onderhouden worden door het lichaam.

Na ongeveer 12 weken zwangerschap zijn de hCG-waarden het hoogst. Dit is de reden dat je rond 12 weken zwangerschap vaak het meeste last hebt van zwangerschapskwaaltjes. Daarna nemen de waarden flink af. Het hormoon heeft zijn werk dan voor een groot deel gedaan.

Je foetus heeft rond deze tijd de belangrijkste organen en lichaamssystemen ontwikkeld. Voor de verdere groei van je baby is minder energie nodig. Ook is de placenta rond 12 weken helemaal ontwikkeld en neemt deze het voeden van je baby over. Daarom gaat je lichaam minder hCG aanmaken.

Erg hoge of lage hCG waarden

Zijn je hCG-waarden heel erg hoog? Dan kunnen er een paar dingen aan de hand zijn. Mogelijk ben je in verwachting van een tweeling. Een echo kan je hier wat later in je zwangerschap meer duidelijkheid over geven. Maar een zeer hoge waarde kan ook slecht nieuws betekenen, zoals een molazwangerschap. Je arts of verloskundige kan je hier meer over vertellen.

Wanneer je juist heel erg lage hCG-waarden hebt, is het mogelijk dat je een miskraam krijgt. Ook een buitenbaarmoederlijke zwangerschap gaat samen met heel lage hCG-waarden.

Toch kan je uit de hoogte van je hCG-waarden niet altijd conclusies trekken. Daarvoor verschillen de waardes te veel van vrouw tot vrouw. Daarnaast is het mogelijk dat je uitgerekende datum niet helemaal klopt. De waarden komen dan niet overeen met je echte zwangerschapsduur.