Consultatiebureau: wat kan je verwachten?
Vanaf de geboorte van je baby tot en met 4 jaar brengen jullie regelmatig een bezoek aan het consultatiebureau. Maar wat doet het consultatiebureau precies? Hoe verloopt zo’n bezoek en wat neem je mee?
Wat is een consultatiebureau?
Een consultatiebureau (CB) is een organisatie die de gezondheid, ontwikkeling en groei van je kindje volgt. Je krijgt hier gratis advies en medische zorg voor je kind. Vanaf de geboorte tot je kind 4 jaar is, brengen jullie regelmatig een bezoek aan het consultatiebureau. Hier krijgt hij ook zijn inentingen en kan jij terecht met vragen en twijfels die je hebt.
Je hoeft je baby niet bij het consultatiebureau in te schrijven. Wanneer je je baby na de geboorte aangeeft bij de gemeente, krijgt het consultatiebureau hier automatisch bericht van. Een medewerker neemt dan contact met je op.
Wat doet het consultatiebureau?
Op een consultatiebureau houden jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen en assistenten samen de gezondheid en ontwikkeling van je kindje in de gaten. In vrijwel alle regio’s in Nederland ontvang je na de geboorte de GroeiGids 0-4 jaar. Een persoonlijke informatiegids voor je kind, waarin ook de afspraken op het consultatiebureau en groeigegevens van je kind genoteerd worden. Houd je liever alles digitaal bij? Je kunt de groei en ontwikkeling ook zelf bijhouden in de gratis GroeiGids app.
Het consultatiebureau houdt alle gegevens over je kind bij in het digitaal dossier Jeugdgezondheidszorg. Deze persoonlijke informatie kan alleen bekeken worden door medewerkers van het consultatiebureau in jouw regio. Andere zorgverleners mogen deze informatie alleen bekijken als jij hiervoor toestemming geeft.
Wat wordt er besproken en bekeken tijdens de afspraak?
Wanneer het nodig is, geeft de arts of verpleegkundige je kindje een inenting. Verder kijken ze naar de volgende punten en stellen ze hier vragen over:
- Algemene gezondheid. De assistente weegt en meet je kindje bij iedere afspraak en meet zijn hoofdomtrek. Zo wordt er een persoonlijke groeicurve van je baby bijgehouden. Op deze manier kunnen ze een niet goed lopende groei snel herkennen. De jeugdarts controleert je kind lichamelijk. Ziet hij of zij iets abnormaals? Dan verwijst de jeugdarts je zo nodig door naar een kinderarts.
- Sociaal-emotionele ontwikkeling. De jeugdarts of -verpleegkundige vraagt hoe het met de sociaal-emotionele ontwikkeling van je kindje gaat. Zoekt je baby contact met je? Hoe gaat je peuter om met leeftijdsgenootjes?
- Taalontwikkeling. De jeugdarts of -verpleegkundige onderzoekt ook zijn taalontwikkeling. Welke geluiden, woorden of zinnen kan hij al maken?
- Voeding. De jeugdverpleegkundige vraagt hoe het voeden gaat bij je kindje. Bijvoorbeeld hoe het gaat met de borst– of flesvoeding, of met de vaste voeding.
- Slaapritme. Ook vraagt hij of zij hoe het slaapritme van je kindje is. Hoelang achter elkaar slaapt je kindje? En zijn er op het gebied van slaap dingen waar je tegenaan loopt?
- Dagelijkse verzorging. De jeugdarts of –verpleegkundige bespreekt de verzorging van je kindje met je en geeft je tips. Denk aan je baby in bad doen, de tanden poetsen van je dreumes of de veiligheid in huis.
- Gedrag van je kindje. Daarnaast wordt het gedrag van je kindje besproken. Zijn er dingen waar je tegenaan loopt, zoals veel huilen of driftbuien? Dan kan je dit aangeven.
De arts en jeugdverpleegkundige kijken niet alleen naar je baby. Ze maken ook graag tijd vrij voor jou als ouder. Wanneer je zorgen hebt rondom geld, kinderopvang of wonen kan je dit aangeven. De medewerker van het consultatiebureau kan je helpen bij het vinden van een oplossing. Ook vragen over de ontwikkeling of opvoeding van je kind kan je altijd stellen.
Is het consultatiebureau verplicht?
Het bezoeken van het consultatiebureau is niet verplicht. Je mag zelf kiezen of je naar de afspraken wil gaan of niet. Ook heeft het consultatiebureau een adviserende rol. Dit betekent dat je niet verplicht bent om de adviezen die je krijgt op te volgen.
Wel is het verstandig om gebruik te maken van deze begeleiding. De medewerkers van het bureau zijn ervoor opgeleid om de gezondheid van je kindje goed in de gaten te houden. Zijn er problemen op het gebied van gezondheid, opvoeding of ontwikkeling? Dan kan de jeugdverpleegkundige of jeugdarts deze op tijd zien en je hiermee helpen.
Wat neem je mee naar het consultatiebureau?
Het is handig om de volgende dingen mee te nemen naar het consultatiebureau:
- Een luier en billendoekjes. Zo kan je gelijk de luier van je kindje verschonen als dit nodig is.
- Badjas of wikkeldoek. Je kindje heeft tijdens het meten en wegen alleen een luier of ondergoed aan. Met een badjas of wikkeldeken krijgt hij het niet koud.
- Extra voeding. Wanneer je kindje honger krijgt, is het handig om extra voeding uit je luiertas te kunnen pakken.
- Soms een ingevulde vragenlijst. Bij sommige bezoeken vraagt het consultatiebureau je om een vragenlijst in te vullen en mee te nemen. Deze krijg je voor het bezoek opgestuurd.
- Mogelijke vragen die je hebt. Heb je vragen over de gezondheid, ontwikkeling of opvoeding van je kindje? Schrijf ze dan van te voren op zodat je ze niet kan vergeten.
| Leeftijd van je kind | Met wie en waar? | Soort afspraak |
|---|---|---|
| 1-2 weken | Verloskundige, kraamverzorgende of jeugdverpleegkundige, thuis of op CB | Hielprik en gehoortest (als het mogelijk is, worden deze gecombineerd) |
| 2 weken | Jeugdverpleegkundige, thuis | Huisbezoek |
| 3-4 weken | Jeugdarts, op CB | Algemeen onderzoek |
| 2 maanden | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek en zo nodig inentingen |
| 3 maanden | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek en inentingen |
| 5 maanden | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek en inentingen |
| 9 maanden | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek |
| 11 maanden | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek en inentingen |
| 14 maanden | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek en inentingen |
| 1,5 jaar | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek |
| 2 jaar | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek |
| 3 jaar | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek |
| 4 jaar | Jeugdarts of -verpleegkundige, op CB | Algemeen onderzoek en inenting |
Let op: Per regio en organisatie kan het verschillen hoeveel afspraken je precies hebt en op welke momenten deze zijn. Soms heb je bijvoorbeeld één afspraak bij 2,5 jaar in plaats van een afspraak bij 2 en 3 jaar. Vraag zo nodig na welke afspraken bij jouw CB doorgaan.
Lees meer over de verschillende bezoeken:
De verschillende bezoeken aan het consultatiebureau
1 week oud: huisbezoek
In de eerste week na de geboorte komt je verloskundige of een jeugdverpleegkundige bij je thuis langs. Ze neemt de hielprik af en vaak doet ze ook gelijk de gehoortest bij je baby. In sommige regio’s neemt de kraamverzorgende de hielprik en gehoortest af. Mag je kindje na de geboorte niet gelijk het ziekenhuis verlaten? Dan wordt de hielprik in het ziekenhuis afgenomen.
Het bloed dat wordt afgenomen bij de hielprik wordt onderzocht op verschillende ziektes. Van de uitslag van de test krijg je altijd bericht. De gehoortest kan ook op een later moment afgenomen worden, tot maximaal een maand na de geboorte.
2 weken oud: huisbezoek
In de tweede week komt de jeugdverpleegkundige van het consultatiebureau bij je thuis langs. Jullie maken kennis met elkaar en ze vertelt wat je kan verwachten van het consultatiebureau. Je ontvangt bij dit bezoek ook de GroeiGids. Dit boekje neem je mee naar de bezoeken aan het consultatiebureau. De jeugdverpleegkundige doet de eerste gezondheidscheck van je baby.
Daarnaast bespreekt ze de zwangerschap en de bevalling met je. Ook vraagt ze of er ziektes in je familie voorkomen. Deze kunnen namelijk invloed hebben op de verdere ontwikkeling van je baby.
1 maand oud: eerste afspraak consultatiebureau
Als je baby 4 weken oud is, hebben jullie de eerste afspraak met de jeugdarts op het consultatiebureau. Deze doet een algemene gezondheidscheck van je baby. Ook kijkt hij of zij naar de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van je baby. Natuurlijk is er ook aandacht en tijd voor jullie en kunnen jullie vragen stellen over jullie kindje of het ouderschap.
2 maanden oud
Als je baby 2 maanden oud is, is het weer tijd voor een bezoek aan het consultatiebureau. De jeugdverpleegkundige of arts op het consultatiebureau doet de algemene gezondheidscheck en kijkt naar de ontwikkeling van je baby. Hij of zij kijkt bijvoorbeeld of je kindje voorwerpen kan volgen met zijn ogen.
Heb jij tijdens je zwangerschap niet de 22-wekenprik gehad? Dan krijgt je baby zijn eerste twee inentingen. Dit zijn de eerste van de serie DKTP-Hib-HepB-inentingen. Als je baby 3, 5 en 11 maanden is, worden deze herhaald.
3 maanden oud
Als je baby rond de 3 maanden oud is, doet de arts of verpleegkundige op het consultatiebureau weer een algemene gezondheidscheck. Hij of zij kijkt naar de ontwikkeling van je baby, luistert naar zijn hart en kijkt of je kind een voorkeurshouding heeft.
Heb jij een 22-wekenprik gehaald tijdens je zwangerschap? Dan krijgt je baby tijdens dit bezoek zijn eerste DKTP-Hib-HepB-inenting. Daarnaast krijgt hij een prik tegen de pneumokokkenziekte.
5 maanden oud
Als je baby 5 maanden oud is, controleert de jeugdverpleegkundige of jeugdarts op het consultatiebureau de gezondheid en ontwikkeling van je kindje. Deze kijkt bijvoorbeeld of je kindje geluidjes maakt, zijn hoofd in buikligging kan optillen en met zijn beentjes trappelt als hij opgetild wordt.
Ook krijgt je baby zijn volgende DKTP-Hib-HepB inenting en wordt de inenting tegen pneumokokken herhaald. Hierna zijn jullie gelukkig even af van de prikken. De volgende prik is pas over ruim een half jaar, als je baby 11 maanden oud is.
6 maanden oud
Als het nodig is, krijgt je baby van 6 maanden oud een algemene gezondheidscheck. Dit is dus een extra check die niet ieder kindje krijgt. Wanneer je deze afspraak hebt, krijg je ook advies over het geven van bijvoeding. Vanaf 6 maanden heeft je baby namelijk niet meer genoeg aan alleen borstvoeding of flesvoeding.
Verder ontvang je van het consultatiebureau waarschijnlijk een folder over veiligheid in huis. Het duurt namelijk niet lang meer voordat je baby door het huis rolt, tijgert of kruipt!
9 maanden oud
Vindt de jeugdarts dat een afspraak bij 9 maanden nodig is? Dan wordt bij deze leeftijd weer de ontwikkeling en gezondheid van je kindje gecheckt. De arts of verpleegkundige kijkt onder andere of de taalontwikkeling van je baby op schema loopt. Op basis daarvan krijg je tips en adviezen over het stimuleren van de taalontwikkeling.
11 maanden oud
Als je baby 11 maanden oud is, krijgt hij de (voorlopig) laatste DKTP-Hib-HepB-inenting en de prik tegen pneumokokken. De DKTP-inenting wordt nog een laatste keer herhaald als je kind 4 jaar is.
Nu jullie er toch zijn, wordt je kindje weer gemeten en gewogen en kijkt de arts of verpleegkundige naar zijn ontwikkeling.
14 maanden oud
Als je dreumes 14 maanden oud is, doet de arts op het consultatiebureau de algemene gezondheidscheck en deze kijkt opnieuw naar de ontwikkelingen van je kindje. Ook kan jij weer vragen stellen over de ontwikkeling, groei en opvoeding van je kleine.
Daarnaast krijgt je baby twee prikken, de BMR en meningokokkenvaccinatie. Deze meningokokkenprik beschermt hem tegen meerdere soorten meningokokken (A, C, W en Y). Als je kindje 9 jaar oud is, zal hij nog een keer de DTP- en BMR-prik krijgen. Voorlopig krijgt je baby even geen prikken meer. De volgende inenting is pas als hij rond de 4 jaar oud is.
18 maanden oud
Als je dreumes 18 maanden oud is, krijg hij weer een algemene gezondheidscheck. De jeugdverpleegkundige of -arts doet een aantal spelletjes met je kindje om zijn motoriek te testen.
Misschien heb jij vragen over het stellen van grenzen of twijfel je om je kindje aan te melden bij een peuterspeelzaal. Dit kan je tijdens de afspraak bespreken.
2 jaar oud
Als je kindje 2 jaar oud is, kijkt de arts of verpleegkundige weer naar zijn groei en ontwikkeling. Onderwerpen die besproken worden zijn onder andere het zindelijk worden, tandenpoetsen en het stoppen met de speen en fles. Een ander belangrijk onderwerp is de taalontwikkeling van je kindje.
3 jaar oud
Als je kindje 3 jaar oud is, wordt de ontwikkeling van je kindje weer onder de loep genomen. Met spelletjes kijkt de arts of verpleegkundige of je kleine iets kan nabouwen of natekenen. Door een gesprekje te voeren onderzoekt de arts of verpleegkundige of je kindje goed te verstaan is.
Met een oogtest wordt gemeten hoe goed je kind kan zien. Scoort je kindje hier slecht op? Dan is extra oogonderzoek nodig. Wanneer hij niet goed blijkt te zien of een lui oog heeft, kan hij oogoefeningen krijgen om thuis te doen. Ook is het mogelijk dat hij oogpleisters of een bril nodig heeft.
4 jaar oud
Wanneer je kindje rond de 4 jaar oud is, brengen jullie nog één keer een bezoek aan het consultatiebureau. De schoolarts neemt hierna de gezondheidschecks over. Bij dit laatste bezoek aan het consultatiebureau wordt de gezondheid en ontwikkeling van je kindje gecontroleerd. Is je kindje bijvoorbeeld klaar om naar school te gaan?
Ook wordt er nog een keer een ogentest afgenomen. Het zicht van je kind kan namelijk veranderen, zonder dat je kindje of jij het merkt. Daarnaast krijgt je kind tijdens dit bezoek een DKTP-prik. Hij is nu even van de prikken af. De volgende krijgt hij in het jaar dat hij 9 wordt.
Tips bij bezoek aan consultatiebureau
De volgende tips kunnen van pas komen bij de bezoeken aan het consultatiebureau:
- Bereid je voor. Het is slim om van tevoren te weten wat er gaat gebeuren tijdens de afspraak. Het is niet handig als jij schrikt als de dokter binnenkomt met een prik of een ogentest. Je baby kan jouw onzekerheid voelen en hierop angstig reageren.
- Kijk wat jouw CB te bieden heeft. Veel consultatiebureaus bieden cursussen en trainingen aan. Bijvoorbeeld een cursus babymassage, je peuter meer zelfvertrouwen geven of omgaan met de peuterpuberteit.
- Ga naar het inloopspreekuur. Naast de gewone afspraken hebben veel consultatiebureaus een inloopspreekuur. Hier kan je terecht om je kindje extra te laten wegen of meten, of om vragen te stellen.
- Denk van tevoren over vragen na. Een afspraak bij het consultatiebureau is een goed moment om over je twijfels en onzekerheden te praten. Heb je veel te bespreken? Geef dit dan van tevoren aan. Dan kan de medewerker van het CB meer tijd voor je inplannen.
- Vraag zo nodig om extra hulp. Loop je ergens tegenaan in de opvoeding van je kind? Twijfel dan niet om contact op te nemen. De medewerkers van het consultatiebureau zijn er om met je mee te denken.
