Je kind tafelmanieren leren: hoe doe je dat?

Wat zijn tafelmanieren?

Met tafelmanieren bedoelen we, simpel gezegd, de manier waarop je je tijdens het eten gedraagt. ‘Niet slurpen’ klinkt waarschijnlijk logisch. Maar wist je dat er nog veel meer etiquetteregels bestaan? Zo mag je niet blazen in de soep, moet je je excuseren als je opstaat en is het niet beleefd om je servet op je bord te leggen wanneer je klaar bent.

Als we het hebben over tafelmanieren bij je peuter, dan bedoelen we de basismanieren. Je kleine moet bijvoorbeeld leren dat hij niet met eten mag gooien en stil moet zitten. Het gaat te ver om hem de officiële etiquette bij te brengen (wees eerlijk: daar kan je zelf waarschijnlijk ook nog wel wat aan verbeteren!). Begin dus met simpele regels, de rest volgt later.

Wanneer kan je kind tafelmanieren leren?

Je kan je kindje tafelmanieren bijbrengen zodra hij aan tafel zit en met de pot mee-eet. Bij de meeste gezinnen is dat rond 1 jaar. Het begint met simpelweg te laten zien hoe jij het doet: je eet met mes en vork en speelt niet met je eten. Geef je kindje de tijd om deze basisvaardigheden op te pikken. Word niet boos en straf niet, dat heeft op deze leeftijd nog geen zin.

Bestek etiquette

Je kindje eet eerst met zijn handen. Tussen 1 en 2 jaar leert hij met een lepel eten. Je merkt dat hij hier klaar voor is als hij zelf naar de lepel grijpt. Laat het hem rustig proberen: in het begin zal hij lang niet alles wat op de lepel ligt ook daadwerkelijk in zijn mond krijgen. Het is al een hele klus om de lepel te bewegen zonder te knoeien.

Netjes leren eten is niet (alleen) een kwestie van onwil: je kindje moet eerst bepaalde motorische vaardigheden ontwikkelen. Voor eten met bestek is namelijk een goede oog-handcoördinatie nodig. Pas als je dreumes het eten met een lepel onder de knie heeft, kan hij het met een vork proberen. Ook dit heeft tijd nodig. Eten met mes en vork is nog niet aan de orde: dat kan je kleine pas als hij 6 of 7 jaar oud is.

Het nut van tafelmanieren

Het is prettig als je kindje leert hoe hij zich aan tafel moet gedragen. Zo kan hij netjes en beleefd aan tafel zitten als hij bij anderen op bezoek is of als jullie uit eten gaan in een restaurant. Dat hij thuis nog weleens met volle mond praat of op zijn stoel wiebelt, is niet zo erg. Het gaat erom dat je kleine weet wat er over het algemeen van hem wordt verwacht.

Tafelmanieren zijn niet alleen handig en beleefd, maar ook veilig. Als je kindje rustig eet, goed kauwt en niet praat met volle mond, is de kans kleiner dat hij zich verslikt. Bovendien is het gezonder om niet alles tegelijk naar binnen te schrokken. Je peuter leert de waarde van eten inzien als hij de tijd neemt om te proeven. Tot slot gaat je kleine steeds beter begrijpen dat eten gelijkstaat aan een gezellig moment met het gezin.

Hoe leer je je kind tafelmanieren?

Je peuter kan al goed verbanden leggen en snapt het steeds beter als jij iets uitlegt. Tegelijkertijd is dit ook de leeftijd waarop hij dwars kan doen: je zal niet de eerste ouder zijn wiens peuter een driftbui krijgt aan tafel.

Door het simpel te houden, voorkom je frustraties. Begin met een paar regels, bijvoorbeeld:

1. We gooien niet met eten
2. Eten doen we zittend aan tafel (en dus niet staand of lopend)
3. We praten niet met volle mond

Stem de regels af op het gedrag dat jouw peuter laat zien. Als hij uit zichzelf al goed stil kan zitten, heeft regel 2 bijvoorbeeld niet zoveel zin. Kijk waar jouw kind moeite mee heeft en speel daarop in.

Je kan de regels het beste zien als manieren om je peuter te helpen leren en niet als strikte voorschriften waar je kindje straf voor verdient als hij ze niet naleeft. Gedraagt je peuter zich niet zoals het hoort, kijk hem dan aan en spreek de betreffende regel op duidelijke toon uit. Als bepaald gedrag spanning blijft opleveren, dan kan het helpen om de regels nog eens te overzien. Wellicht zijn ze op dit moment te hoog gegrepen.

Tips om je kind tafelmanieren te leren

Het zal even duren voordat je kind de tafelmanieren onder de knie heeft. Wees geduldig en blijf de regels herhalen. De volgende tips kunnen je helpen:

• Geef het goede voorbeeld. Je kindje leert het meest van wat jij doet, en niet van wat je zegt. Leef zelf dus ook de regels na die je opstelt.
• Geef complimenten. Probeer niet te veel te letten op wat er misgaat, maar benoem de positieve dingen. Bijvoorbeeld: ‘Ik zie dat jij zelf met je vork eet, dat vind ik heel knap.’
• Maak het gezellig. Dek de tafel op een leuke manier en geef je kindje zijn eigen bestek en bordje. Focus je tijdens het eten niet op de tafelmanieren maar klets gezellig met elkaar.
• Doe het samen. Als je kind wat ouder is, kan je samen de regels bepalen. Wat vinden jullie belangrijk aan tafel? Ook kan je kleine helpen met koken of de tafel dekken.
• Houd het leuk. Maak er een spelletje van. Bijvoorbeeld: degene die het eerst zijn ellebogen op tafel laat leunen, moet een liedje zingen.
• Pick your battles. Maak niet overal een punt van. Je peuter zal bijvoorbeeld nog regelmatig knoeien: leer hem dan hoe hij het gemorste eten op kan ruimen.
• Blijf rustig. Probeer te accepteren dat het niet altijd goed gaat. Soms zit er een mindere dag bij, dan probeer je het de volgende dag gewoon opnieuw.